معرفی بسته کتاب "19 دی"

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ قیام 19 دی ماه 1356 را می‌توان جرقه‌ای بر انبار باروت دانست که در طول یک سال پس از آن، پایه‌های لرزان رژیم پهلوی را منفجر کرد. به مناسبت چهلمین سالروز قیام 19 دی، بسته کتاب "19 دی" به منظور استفاده محققان، پژوهشگران و علاقه‌مندان معرفی می‌شود. در این بسته، کتاب‌هایی با عنوان "جایگاه مردم قیام 19 دی 1356 در انقلاب اسلامی"، "آذرخشی بر تاریکی" و "حماسه 19 دی قم" معرفی شده است.

1- جایگاه قیام 19دی 1356 در انقلاب اسلامی

کتاب "جایگاه قیام 19دی 1356در انقلاب اسلامی" عنوان کتابی است که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای تبیین قیام 19 دی قم، منتشر شده است. این کتاب در پنج فصل تحلیلی از قیام 19 دی و تأثیر آن را بر نهضت امام خمینی را مورد بررسی قرار داده است.

فصل اول به بررسی وضعیت رژیم پهلوی و نیروهای مخالف آن در آستانه قیام 19 پرداخته است. در این فصل تلاش شده میزان دسترسی طرفین به منابع قدرت در سال 1356 و سال‌های ماقبل مورد کاوش قرار گیرد.

فصل دوم به علل و عوامل قیام 19 دی پرداخته و تمام متغیرها از جمله، فضای باز سیاسی، شهادت حاج آقا مصطفی، نقش رهبری حضرت امام و سایر عومل که در شکل‌گیری این قیام نقش داشته واکاوی تحلیل شده است.

فصل سوم به چگونگی توصیف قیام پرداخته است. در بخشی از این فصل درباره رابطه تصمیم محمدرضا پهلوی مبنی بر تخریب شخصیت امام خمینی، رهبر نهضت اسلامی و سفر رئیس جمهور امریکا به ایران آمده است: «در فاصله دو ماه و چند روز، جیمی کارتر رئیس جمهور آمیکا و هیأت همراه در 11 دی ماه 1356 در سر راه خود به هندوستان، تهران می‌اید و مورد استقبال گرم مقامات ایران قرار می‌گیرند. سفر کارت به ایران در زمانی صورت می‌گیرد که رژیم مطابق سیاست‌های حقوق بشر وی، ادعای فضای باز سیاسی می‌کند... یک هفته پس از سفر کارتر به ایران، (17 دی 1356) محمدرضا پهلوی فرمان حمله جدید به ساحت مرجعیت شیعه و رهبری نهضت، یعنی امام خمینی را صادر می‌کند. به دستور شخص محمدرضا پهلوی، مقاله‌ای به عنوان «ایران و استعمار سرخ وسیاه» با امضای احمد رشیدی مطلق تهیه می‌شود...در این مقاله، حرف‌های توهین آمیز تکراری محمدرضا پهلوی که به دفعات علیه مخالفان، روحانیت و حضرت امام ایراد کرده است، مجددا تکرار می‌شود ».

در فصل چهارم سعی شده است تا واکنش گروه‌های مختلف، از جمله روحانیت، بازاریان، دانشگاهیان، دولت، مردم و سایر گروه‌های مخالف و موافق مورد بررسی قرار گیرد. در فصل پنجم نیز نتایج و پیامدهای قیام 19 دی قم در 10 محور مورد کنکاش قرار گرفته است.

2- آذرخشی برتاریکی

کتاب "آذرخشی بر تاریکی" عنوان کتابی است که تحت عنوان دانستنی‌های انقلاب اسلامی برای نوجوانان تهیه و چاپ شده است. این کتاب ضمن بررسی واقعه 19 دی، علل و نتایج قیام مردم قم این روز را به زبان ساده به نگارش درآورده است.

در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: «قیام 19 دی 1356 شهر مقدس قم که علیه رژیم پهوی صورت گرفت جواب اهانت رژیم به رهبری نهضت اسلامی بود. رخداد این قیام آغازی بود بر تحولات عملیاتی انقلاب اسلامی که تا 22 بهمن 57 به طول انجامید و رژیم پهلوی را عاقبت سرنگون ساخت».

این کتاب به پیش‌زمینه‌های قیام مردم قم در دی ماه 56 اشاره کرده و به تحلیل محتوای مقاله اهانت‌آمیز روزنامه اطلاعات در 17 دی‌ماه پرداخته است. سپس واقعه را شرح داده و در صفحات بعد، واکنش‌ها و بازتاب‌های قیام 19 دی را بررسی کرده است.

کتاب آذرخشی بر تاریکی همچنین حاوی اسناد و تصاویر مربوط به واقعه 19 دی 1356 است.

3- حماسه 19 دی قم 1356

به نظر کارشناشان و پژوهشگران تاریخی خاطره گویی و نقل مشاهدات عینی از جمله مهم‌ترین منابع تاریخی به شمار می‌آید. آنچه خاطرات را معتبر می‌سازد نقش و حضور راوی در وقایع، چگونگی نقل و نگارش و توجه راوی به رعایت صداقت و دقت در نقل وقایع است.

کتاب "حماسه 19 دی قم 1356" عنوان کتابی است که به روایت شاهدان قیام مردم قم در 19 دی 56 پرداخته است.

در مقدمه کتاب با توجه به نقش گروه‌های مختلف در قیام 19 دی آمده است: آنچه در بررسی قیام 19 دی‌ماه حائز اهمیت است خاستگاه و عناصر شرکت کننده در آن قیام است. اولین گروه شرکت کننده تعدادی از استادان و مدرسان حوزه علمیه بودند که درس‌ها را به عنوان اعتراض تعطیل کردند. دسته دیگر طلاب جوان مدارس مذهبی قم بودن که با سازماندهی تظاهرات، آن را به یک اعتراض عمومی تبدیل کردند...ازجمله گروه‌ها و اقشار شرکت کننده در قیام 19 دی، بازاریان و پیشه‌وران بودند که در تأمین نیازهای مالی انقلاب نقش بسزایی بر عهده داشتند. همچنین دانشجویان، دانش‌آموزان، زنان و کارگران، نیز به صورت گسترده در راهپیمایی شرکت کردند».

کتاب "حماسه 19 دی قم 1356" به شرح خاطرات 17 تن از ناظرین قیام مردم قم از جمله: حجت‌الاسلام اکبرزاده، دکتر غلام‌رضا باهر، محمودعلی دست‌افکن، حجت‌الاسلام محسن رفیعی، محمدشجاعی، رضا صادقی، حجت الاسلام جعفر صالحی، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله نوری همدانی و... پرداخته است.

در قسمت ضمائم هم مهم‌ترین سخنرانی‌های علمای مطرح از جمله، سخنرانی‌ آیت‌الله مرعشی، علامه طباطبائی، آیت‌الله مکارم، آیت‌الله نوری همدانی، به انضمام زندگینامه شهدای این واقعه آمده است. همچنین در این کتاب اسنادی درباره قیام 19 دی قم در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

علاقمندان می‌توانند برای تهیه بسته کتاب "19 دی" به فروشگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی واقع در خیابان انقلاب، خیابان 12 فروردین، بعد از خیابان شهدای ژاندارمری، نبش مجتمع ناشران مراجعه یا با شماره تلفن‌ 22211174 تماس بگیرند و یا به پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی به آدرس www.irdc.ir رجوع کنند.

در ضمن شماره 09309674027 پاسخگوی آنلاین مخاطبان در بستر پیام‌رسان تلگرام است