پایگاه مركز اسناد انقلاب اسلامی- هادی اسفندیاری؛ آغاز تجاوز عراق به خاك ایران در 31 شهریور 59، فرصتی را در اختیار حكام آل‌سعود قرار داد تا همپای "صدام حسین"، علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران، اقدام كنند. در طول 8 سال جنگ تحمیلی رژیم بعثی علیه ایران، عربستان از هیچگونه حمایت سیاسی ، مالی ، اطلاعاتی و تسلیحاتی به صدام دریغ نورزید؛ حقیقتی كه " ملك فهد " پادشاه وقت سعودی در جریان حمله عراق به كویت به آن اعتراف كرده و گفت: « اقدامات رهبر عراق (در حمله به كویت) نشانگر ناسپاسی به حمایت‌های نظامی عربستان از او درطول جنگ هشت‌ساله‌اش علیه ایران است. اگر عراق می‌گوید افراد خود را فدا كرده است ما نیز با پول، سلاح‌های پیشرفته و همكاری بین‌المللی خود، در این فداكاری سهیم بوده‌ایم. چگونه او می‌تواند همه این‌ها را فراموش كند و سعی در از بین بردن حقایق نماید.»[1]

 

واكاوی نقش سیاسی، مالی ، اطلاعاتی و تسلیحاتی رژیم‌ آل‌سعود در طول 8 سال جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران؛  بیانگر ابعاد گسترده‌تری از دشمنی عربستان  با انقلاب اسلامی ایران است كه در نوشتار پیش‌رو مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.

 

*** آل‌سعود ؛ بازیگردان سیاسی منطقه برای شكست ایران***

 

مقامات سیاسی آل‌سعود در طول جنگ تحمیلی تمام ظرفیت‌های دیپلماتیك خود را برای به انزوا كشیدن ایران و تقویت رژیم بعث عراق به عرصه آوردند. رایزنی‌های سیاسی با كشورهای مختلف از جمله آمریكا ، مصر ، اردن و مراكش و ... از جمله اقدامات در این زمینه بود.

 

اقدام دیگر رژیم سعودی سیطره در سازمان كنفرانس‌ اسلامی و تغییر در اساسنامه و قوانین آن به جهت اعمال فشار بر ایران بود. به علاوه؛  یكی از مهم‌ترین مجاری نفوذ  و اعمال نظر آن‌ها شورای همكاری خلیج فارس  بود كه تحت‌زعامت خود سعودی‌ها اداره می‌شد. آل‌سعود از طرفی با تقویت جنبه‌های نظامی و سیاسی این شورا ؛ و از طرف دیگر با اعمال فشار بر سوریه - تنها حامی عرب انقلاب اسلامی در جنگ تحمیلی- سعی در تضعیف ایران داشت. در این راستا پشتیبانی سوریه از ایران را مشروط بر حمایت از ایجاد صلح تحمیلی، حمایت از احیای طرح خائنانه " فهد" و به رسمیت شناختن اسرائیل كرد. [2]

 

علاوه بر این پس از فتح فاو توسط رزمندگان اسلام در عملیات والفجر 8 ؛ شورای همكاری خلیج‌فارس در تاریخ 64/12/13 تشكیل جلسه داد و علیه ایران موضعگیری كرد. بلافاصله در سال 65 نیز ، عربستان سعودی در یك اقدام جانبدارانه از عراق به تركیه پیشنهاد داد در صورتی كه این كشور روابط تجاری خود را با ایران قطع كند، ضرر و زیان مالی آن را به عهده می‌گیرد. [3]

 

بزرگترین خیانت آل‌سعود، همكاری با سازمان منافقین در فاجعه كشتار حاجیان ایرانی در حج سال 1366 بود  كه منجر به قطع روابط تهران- ریاض شد. براساس آنچه "مسعود رجوی" در مذاكرات پنهانی اش با "سپهبد صابرالدوری" رئیس سرویس كل اطلاعات عراق می گوید، سركرده گروهك منافقین، در سال‌ 66 و همزمان با وقایع مكه با دعوت‌نامه رسمی كه از ملك فهد دریافت می‌كند به شكل محرمانه عازم عربستان می‌شود. علاوه بر این، "هاشم المسكری" معاون دبیركل شورای همكاری خلیج فارس در مصاحبه با روزنامه البیان چاپ دوبی رسما اعتراف كرد: « آنچه كه در مكه مكرمه اتفاق افتاد، جز پیامدهای جنگ ایران و عراق نمی‌باشد.» [4]

 

رژیم آل‌سعود نه تنها به این اقدامات بسنده نكرد بلكه در این دوران جنگ  نفتی را با هدف كاستن از توان اقتصادی و درآمد ارزی جمهوری اسلامی ایران به راه انداخت. سعودی‌ها با كاهش قیمت نفت سعی در فلج‌كردن اقتصاد ایران داشتند. این كاهش تا مرز هر بشكه 6 دلار هم پیش رفت. عربستان به همراه دیگر كشورهای تولیدكننده نفت با افزایش تولید و اشباع بازار نفت، تولید و صادرات نفت ایران را مختل كردند. این عمل عربستان كه با پوشش "استراتژی سهم بازار" توجیه می‌شد تا یكی دو سال قیمت نفت را پایین نگه داشت. [5]  به همین دلیل وزیر نفت ایران با تأكید بر كارشكنی و دشمنی آل‌سعود در هفتادوهفتمین اجلاس اُپك گفت: « جنگ قیمت ها حركتی است آمریكایی كه عربستان آغاز كرده است، دنیای استكبار قصد دارد با كاهش بهای نفت اقتصاد ایران و در نهایت جنگ را تحت فشار قرار دهد.» [6]   

 

*** دلارهای نفت سعودی ؛ آتش توپخانه‌های رژیم بعث ***

 

ترس از افشا شدن نقش عربستان در حمایت از عراق ، سران سعودی را بر آن داشت تا بیشتر از طریق حمایت‌های مخفیانه مالی به دشمنی علیه جمهوری اسلامی اقدام كنند. دلارهای نفتی آل‌سعود از اصلی‌ترین  منابع مالی رژیم بعث عراق در جنگ محسوب می‌شد. در سال 1361 به فاصله اندكی بعد از آزادسازی خرمشهر و شكست بعثی‌ها، افشا شد كه صدام 20 میلیارد دلار از رژیم سعودی و سایر رژیم های حوزه خلیج فارس برای ادامه جنگ علیه انقلاب اسلامی ایران دریافت كرده است . [7] همچنین در فاصله عملیات‌های «بدر» و «والفجر8» آل‌سعود  و شیخ‌نشین‌های جنوب خلیج‌فارس 29 میلیارد دلار در اختیار رژیم عراق قرار دادند. [8]

 

علاوه بر این حكام سعودی نقش میانجی‌گری مالی برای صدام در قراردادهای تسلیحاتی را بازی می‌كردند بطوریكه عربستان آمادگی خود برای پرداخت بهای تسلیحات خریداری شده از فرانسه توسط عراق را  اعلام كرد كه در طول جنگ رقمی  بالغ بر 10 میلیارد فرانك تخمین زده می‌شد. [9]

 

خبرگزاری رویترز در تاریخ 25 دی 69 رقم دقیق كمك‌های مالی عربستان به عراق را به نقل از شاه عربستان بیش از 27 میلیارد دلار بصورت كمك‌های نظامی و اقتصادی اعلام كرده است. "ملك فهد"در این رابطه اقرار كرد : « ارزش كل اعتبارات ، وامهای بی‌بهره و سایر كمك‌هایی كه به شكل محموله‌های نفتی یا تجهیزات به عراق به عمل آمده بیش از 27.5 میلیارد دلار است. این اقلام شامل 5.84 میلیارد دلار اعتبار، 6.75 میلیارد دلار كمك بصورت تولید نفت، 9.25 میلیارد دلار وام بدون بهره و 2.74 میلیارد دلار تجهیزات نظامی و حمل و نقل می‌شود.»[10]

 

حمایت مالی آل‌سعود تا جایی رسید كه رژیم بعث را به یك جیره‌خوار سیاسی همه‌جانبه تبدیل كرده بود و از اصلی‌ترین تجهیزات نظامی تا جزئی‌ترین امكانات مورد نیاز سربازان عراقی با دلارهای نفت سعودی تأمین می‌شد كه وزیر دفاع عربستان وقتی در قبال این خوش‌خدمتی‌ها ؛ با تهدید كشورش توسط صدام پس از حمله به كویت مواجه می‌شود، اظهار می‌كند: « عراق كه امروز قصد تجاوز به عربستان را دارد شاید فراموش كرده است كه در زمان جنگ حتی نوشابه سربازان آن‌ها را تأمین می‌كردیم.» [11]

 

*** همكاری اطلاعاتی سعودی‌ها ، فراتر از انتظار بعثی‌ها ***

 

 به واقع می‌توان همكاری اطلاعاتی رژیم آل‌سعود با بعث عراق را در تاریخ جنگ‌های یك قرن اخیر بی‌سابقه دانست. این همكاری اطلاعاتی نشان می‌دهد كه سعودی‌ها از پیروزی نهضت اسلامی تا  31 شهریور 59 هم درصدد ضربه زدن به انقلاب اسلامی ایران بودند. درست یك ماه و نیم قبل از شروع جنگ مقامات دولتی سعودی هنگام استقبال از صدام ، هدیه‌ای شاهانه به وی دادند كه گزارشی بود از سوی دستگاه‌های سرّی آمریكا كه درآن اوضاع اقتصادی؛ اجتماعی و نظامی ایران تشریح شده بود. [12]

 

علاوه بر این در طول جنگ تحمیلی رژیم سعودی بارها و بارها با استفاده از پیشرفته‌ترین وسایل جاسوسی و اطلاعاتی من‌جمله آواكس‌های امریكایی ، بخشی از اطلاعات جمع‌آوری شده را با توافق ایالات متحده به عراق می‌داد. اطلاعاتی مهم و راهبردی كه منجر به لو رفتن عملیات‌های ایران علیه عراق می‌شد و تصاویر دقیق ماهواره‌ای از موقعیت رزمندگان ایران و نحوه آرایش نظامی نیروها ارائه می‌داد كه باعث اشراف اطلاعاتی آن‌ها می‌شد. شخص صدام در ماه می 1984 دریافت اینگونه اطلاعات را مورد تأیید قرار داد. [13]

 

از سوی دیگر "بندربن سلطان" سفیر وقت عربستان در آمریكا در خصوص حمایت‌های اطلاعاتی كشور متبوعش از بعث عراق در دوران جنگ اعلام كرد : « رژیم آل‌سعود در سال‌های پایانی جنگ عراق علیه ایران نقش واسطه را بین واشنگتن و بغداد بازی می‌كرد و اطلاعات نظامی ارزشمندی از تحركات ایران در جبهه‌های جنگ را از منابع اطلاعاتی آمریكا به رژیم بغداد منتقل می‌كرد. عراقی‌ها بیش از همه چیز خواستار كمك ارتش آمریكا به عراق در زمینه اطلاعات و طرح‌ها و توصیه‌های نظامی در مقابله با ایران بودند و عربستان تمام این امكانات و حتی بیش از آن را برایشان فراهم كرد.» [14]

 

*** جنگ مستقیم آل‌سعود علیه ایران با تجهیز تسلیحاتی رژیم بعث ***

 

حكام آل‌سعود نه تنها به خرید تجهیزات نظامی برای بعث عراق بسنده نكردند؛ بلكه بطور مستقیم  اقدام به پشتیبانی‌های لجستیكی و تسلیحاتی نمودند. "جیمی كارتر" رئیس‌جمهور وقت آمریكا در خاطرات خود با اشاره به ترس حكام سعودی از قدرت نظامی ایران در این رابطه می‌گوید: « با مقامات سعودی  هم در رابطه با تهدید ویژه‌ای علیه ایران مشورت كردم و تصمیم گرفتم كه برخی از هواپیماهای آواكس خودمان را به شبه‌جزیره ارسال نمایم تا در دفاع به آن‌ها كمك كنم. همچنین برای مقابله با هواپیمای اف4 ایران من حاضر بودم كه هواپیماهای اف15 ایالات‌متحده را به آنجا ارسال نمایم.» [15]

 

هواپیماهای آواكس ، هواپیماهای اف-15 پیشرفته برای پرتاب بمب، تانكرهای هوابرد برای سوخت‌رسانی به هواپیمای جنگی؛ موشك‌های فضا به فضا  و تانكرهای سوخت بزرگتر برای گسترش سطح هواپیماهای اف15 ، بخشی از تجهیزات نظامی بود كه آمریكا  برای جنگ عراق علیه ایران در اختیار آل‌سعود قرار داد. [16]

 

حمایت تسلیحاتی سعودی‌ها در طول جنگ نه فقط محدود به تأمین سلاح‌های كشتار جمعی می‌شد؛  بلكه زیرساخت‌های آن‌ هم در خدمت رژیم بعثی عراق قرار داشت بطوریكه  انتقال تجهیزات نظامی از بندر" دمان " عربستان سعودی صورت می‌گرفته است. علاوه بر این رژیم سعودی از همكاری در حملات مستقیم نظامی هم دریغ نورزید. برای مثال رژیم بعث در حمله  هواپیمای جنگی  اف.یك.سی به پایانه نفتی ایران در " لارك " از یكی از فرودگاه‌های شرق سعودی استفاده كرد. سفارت عربستان در لندن از تكذیب این خبر خودداری كرده بود. [17]

 

این در حالی بود كه "سعود الفیصل" نیز به نقش عربستان در تجهیز و افزایش قدرت عراق اعتراف كرد.[18] همانگونه كه در سال 61 منابع عربی آگاه در منطقه خلیج فارس گفتند: «رژیم‌های سعودی و صدام در مورد گسترش همكاری‌های نظامی بین خود علیه ایران به توافق‌های مفصلی رسیدند. رژیم سعودی ظرف 10 روز گذشته مقدار بسیار زیادی سلاح به رژیم عراق تحویل داده است و این سوای كمك‌های بلاعوض دیگری است كه به منظور نجات صدام از خطر سقوط كه بر اثر جنگ با ایران پدید آمده است داده می شود .این منابع گفتند دیدار اخیر "امیرعبدالله" از بغداد برای این منظور صورت گرفته است .» [19]

 

توجه به نقش حمایتی آل‌سعود در دوران جنگ تحمیلی، عمق دشمنی آن‌ها با انقلاب اسلامی ایران را آشكار می‌سازد. سران سعودی در كمترین مواجهه  با  جمهوری اسلامی مواضع خائنانه و نقش منافقانه خود را ایفا كرده اند. این واقعیت در حالی  كه "ملك فهد" پادشاه عربستان در تاریخ 1369/11/13  طی یك كنفرانس مطبوعاتی ضمن اعتراف به حمایت همه‌جانبه‌اش از رژیم بعث؛ با وقاحت تمام ابراز امیدواری كرد جمهوری اسلامی ایران وقایع غم‌انگیزی را كه به گذشته روابط جمهوری اسلامی ایران و كشورهای خلیج فارس سایه افكنده است فراموش كند. [20]


پی‌نوشت:

1- محسن صفری، ما اعتراف می كنیم، انتشارات حوزه هنری؛ ص62

2- قاسم فرج‌اللهی، دفاع مقدس و ساختار نظام بین‌الملل، انتشارات  آموزش و سنجش؛ ص 315

3- سایت پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدسwww.dsrc.ir

4- قاسم فرج‌اللهی ، دفاع مقدس و قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ص 203

5- محمدباقر حشمت‌زاده، نقش نفت در تداوم دفاع مقدس

6- روزنامه كیهان 65/2/2

7-روزنامه اطلاعات ، 6 مرداد 1361، ص 12

8- سایت پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدسwww.dsrc.ir

9- قاسم فرج‌اللهی، دفاع مقدس و ساختار نظام بین‌الملل، آموزش و سنجش،ص 272

10- محسن صفری، پیشین، ص 168

11- همان، ص 160

12- قاسم فرج‌اللهی، دفاع مقدس و قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ، ص 177

13- سید قاسم زمانی ، نگاهی به جایگاه بیطرفی در جنگ تحمیلی از حرف تا عمل ، مجله سیاست دفاعی شماره 23 و 24 از ص 19 تا 52

14- محسن صفری، پیشین، ص 62

15- ابراهیم ایران‌نژاد و طیبه غفاری ، ایران در خاطرات جیمی كارتر ، مركز اسناد انقلاب اسلامی، ص 217

16- همان، ص 248

17- سید قاسم زمانی، پیشین ، ص 50

18- قاسم فرج‌اللهی، پیشین، ص 200

19- روزنامه اطلاعات ، 6مرداد 1361، ص 12

20-محسن صفری، پیشین، ص 82