پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ چندی بعد از کشف و خنثیسازی کودتای نقاب، بازجویی از متهمین كودتا آغاز شد. اكثر قریب به اتفاق دستگیرشدگان در همان برخوردهای اولیه اظهار ندامت كردند و اطلاعات خود را بازگو نمودند و تنها دو نفر مقاومت كردند: یكی تیمسار محققی و دیگر تیمسار مهدیون.
شرح دادگاه متهمان نوژه موضوعی قابل تامل است. آیتالله ریشهری که در جزئیات این ماجرا بود، روایتهای کاملی از آن روزها دارد. وی در بخشی از خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی ضبط و ثبت شده است میگوید: پرونده كودتاچیان با سرعت آماده محاكمه شد. فضای عمومی جامعه نیز به شدت در انتظار محاكمه آنان بود. محاكمه بخشی از متهمین در دادگاه انقلاب اسلامی ارتش و بخشی در دادگاه انقلاب اسلامی مركز آغاز شد، اما پس از مدت كوتاهی، دادستانی كل انقلاب، محاكمه همه كودتاچیان اعم از نظامی و غیرنظامی را به دادگاههای انقلاب ارتش واگذار كرد.
خاطرهای شیرین
خاطرات رسیدگی به اتهامات كودتاچیان جملگی در حقیقت، تلخ است. هر چند كسانی كه برای خدمت به بیگانگان به ملت و انقلاب اسلامی خیانت كردهاند باید كیفر خیانت خود را ببینند تا دیگران عبرت بگیرند، اما ضرورت مجازات از تلخی آن نمیكاهد. تنها خاطره شیرینی كه در جریان رسیدگی به اتهامات كودتاچیان به یاد دارم این بود كه ضمن رسیدگی قضایی به پرونده شماری از متهمین، به این نتیجه رسیدم كه هر چند آنان در توطئه كودتا نقش داشتهاند و باید به اشدّ مجازات كه اعدام است، محكوم شوند، اما در یك بررسی عمیق و همهجانبه، میتوان راهی برای تخفیف مجازات و حتی عدم مجازات آنان پیدا كرد؛ زیرا احساس میشد آنان واقعاً اغفال شدهاند و در حقیقت پشیمان هستند.
به خاطر دارم كه یكی از آنان كه خلبان نیروی هوایی بود در دادگاه بشدت اظهار ندامت میكرد و ضمن اعتراف به جرم خود میگفت: «مرا اینجا مجازات نكنید، مرا به هواپیما ببندید و در آن مواد منفجره بگذارید و هرجا كه میخواهید در عراق منفجر كنید» و اصرار داشت كه اگر مجازات او اعدام است به او اجازه عملیات انتحاری در جبهه داده شود.
باری اینجانب پس از ملاحظه دقیق پرونده و شرایط روانی شماری از عوامل كودتا به این نتیجه رسیدم كه مجازات آنان نه تنها ضرورتی ندارد، بلكه به دلیل اینكه متنبه و متحول شدهاند آزاد كردنشان خطری ندارد و حتی میتوانند مجدداً در خدمت ارتش به كار گرفته شوند و بنابراین میتوانند مشمول رأفت و رحمت اسلامی قرار گیرند.
با این نگاه، خدمت امام خمینی (رضوانالله تعالی علیه) رسیدم و تحلیل خود را در رابطه با عفو و آزادسازی شماری از كودتاچیان عرض كردم، امام با دو شرط با پیشنهاد اینجانب موافقت كردند: یكی احراز اغفال شدن آنان و دیگر، اطمینان از عدم خیانت آنان در فضای جنگ با عراق.
خاطره شیرین من از ماجرای كودتای نوژه این بود كه با پیشنهاد من و موافقت حضرت امام(ره)، جمعی از كودتاچیانِ نادم آزاد شدند و به ارتش پیوستند و شماری حُسن عاقبت یافتند و در جبهه نبرد با ارتش متجاور صدام به شهادت رسیدند.
پخش محاكمه كودتاچیان از شبکههای سیما
جریان محاكمههایی كه برای مردم شنیدنی بود، ضبط میشد و غالباً در سیما پخش میگردید، به استثنای برخی دادگاهها كه به دلایل امنیتی یا سیاسی، اجتماعی در آن وقت قابل انتشار نبود. از جمله اظهارات آنان در مورد ارتباطشان با بیت آقای شریعتمداری در قم که در پیام مورخ 67/12/3 امام (رضوانالله تعالی علیه) نیز بدان اشاره شده است.
رسیدگی به خانواده معدومین كودتا
پس از رسیدگی به اتهامات كودتاچیان در چند شعبه از دادگاههای انقلاب ارتش، شماری از آنان كه در كودتا نقش فعال داشتند، به اشدّ مجازات محكوم شدند. پس از اجرای حكم، فرمانده نیروی هوایی جهت رسیدگی به خانوادههای آنان پیشنهادی تقدیم امام كرد كه مورد موافقت ایشان قرار گرفت.
عفو كودتاچیان
تعداد 114 نفر از كودتاچیان به مجازاتهایی از حبس ابد تا 10 ماه و تعداد 5 نفر به همان میزانی كه بازداشت بودهاند، محكوم شدند؛ اما بعد از مدت كوتاهی تقریباً همگی آزاد شدند و به احتمال قوی بهمناسبت بیست دوم بهمن 1360، همه یا اكثریت قریب به اتفاق، مشمول عفو عمومی امام (رضوانالله تعالی علیه) گردیدند. این عفو به تقاضای شهید سرلشكر فلاحی از امام بود.