پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ 13 آبان در حافظه تاریخ ملت ایران با نام امریکا و سیاست‌های استعماری‌اش گره خورده است. 13 آبان 1343 تبعید امام خمینی در اعتراض به لایحه کاپیتولاسیون یا همان مصونیت قضایی مستشاران امریکایی و 13 آبان 1358 تسخیر سفارت امریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام دو رخداد مهم در ارتباط با یکدیگر هستند.
اما در این میان یک سند جالب تاریخی این دو واقعه را پیوند می‌دهد. سندی که سال 1344 رونوشت(کپی) آن توسط شهربانی رژیم پهلوی پیدا شد و پس از تسخیر سفارت امریکا در تهران اصل آن سند در اسناد لانه جاسوسی به دست آمده و منتشر شد. اما ماجرا چیست؟
سخنرانی معروف امام خمینی علیه لایحه کاپیتولاسیون در 4 آبان ماه 1343 و همچنین اعلامیه شدیداللحن ایشان در محکومیت تصویب این لایحه چهره امریکا را رسوا کرد. رژیم پهلوی تصمیم سختی گرفت و آن تبعید رهبر قیام بود. شاید بتوان گفت امریکایی‌ها بیش از دیگران از این اتفاق خرسند بودند. به همین جهت كاردار سفارت آمریكا در تهران طی پیامی به واشنگتن اظهار خوشحالی كرد و نوشت: «سرانجام ما توانستیم از شر آن پیرمرد... كه چوب لای چرخ ما می‌گذاشت راحت شویم. كله گنده محلی دستور اخراج او را داده بود. در حال حاضر او در یكی از هتل‌های درجه 2 تركیه اقامت دارد».
اما هیچ كس نمی‌دانست این مسافر تنها و ساكت روزی توازن قدرت جهان را به هم خواهد زد، رژیم كهن شاهنشاهی را سرنگون خواهد ساخت، منافع آمریكا را قطع خواهد كرد و بارها آمریكا را تحقیر خواهد نمود.
دست بر قضا رونوشت (كپی) این نامه در سال 44 توسط یكی از هواداران امام خمینی از سفارت آمریكا به دست آمد. منابع امنیتی رژیم پهلوی از به دست آمدن این نامه تعجب كرده و احتمال دادند: «عوامل وابسته به روحانیون در سفارت آمریكا به نحوی نفوذ نموده و به این قبیل نامه‌ها دسترسی پیدا كرده‌اند.» این گزارش به دربار هم رسید و طبق دستور محمدرضا پهلوی، رؤسای شهربانی و ساواک مأمور رسیدگی به این مسئله شدند.
جالب آنکه 14 سال بعد، پس از تسخیر سفارت امریکا، اصل نامه به دست آمد و در جلد هفتاد و یکم کتاب اسناد لانه جاسوسی منتشر شد؛ اما آن روز دیگر خبری از خوشحالی امریکایی‌ها نبود!
