پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ پس از انقلاب مشروطیت ایران، یکی از بزرگترین جنبش‌هایی که در کشور پدید آمد، قیام میرزا کوچک خان جنگلی بود. آنچه در این نهضت ملی جلب توجه میکند حضور یک روحانی جوان و شجاع در قامت رهبری بود. به تعبیر مورخ نامدار علی دوانی «ابتکار این عمل توسط میرزا کوچک در آن عصر و زمان جالب ترین حادثه قیام ملی و عمل پارتیزانی به شمار می رفت.»
یکی از نکات مهم درباره قیام میرزای جنگلی، ارتباط او با رهبران مبارز و آزادیخواه در ایران بود، به طوری که او با شهید آیت‌الله مدرس و شهید محمد خیابانی ارتباط داشت. حجت‌الاسلام دوانی در جلد دوم مجموعه ارزشمند و گرانسنگ «نهضت روحانیون ایران» در این‌باره می‌نویسد:
«باید دانست که در مدت قیام جنگل، بارها مرحوم سید حسن مدرس، میرزا را تشویق می کرد که با قوای خود عازم فتح تهران شود. به این اندیشه که با قبضه شدن مرکز کشور، اوضاع به کام آزادی خواهان تحول خواهد یافت.
همچنین به گفته ابراهیم فخرائی: همزمان با واقعه «ملاسرا» حاجی آخوند نماینده مخصوص شیخ محمد خیابانی به جنگل رسید، و پیام آن روحانی انقلابی را ابلاغ نمود. پیام این روحانی روشنفکر، برقراری ارتباط فیمابین قیام آذربایجان و گیلان و پیشروی به سوی هدف مشترک بود ولی به علت گرفتاری جنگلی ها بعد از واقعه ملاسرا (نقطه ای درگیلان که در آن جنگ میان جنگلی ها و دسته‌ای از منحرفین به وقوع پیوست) امکان برقراری ارتباط مقدور نگشت.
بدین گونه می بینیم مدت چند سال، پرچمدار قیام بر ضد دشمنان داخلی و قدرت‌های مخرب شمال و جنوب و نجات مملکت از وضع ناهنجاری که داشت، شش تن روحانی مجاهد و مبارز و انقلابی بودند و اینان شیخ محمدحسین برازجانی، شیخ جعفر محلاتی، سید عبدالحسین لاری، سید حسن مدرس، شیخ محمد خیابانی و میرزا کوچک خان می باشند. روان همگی شان شادباد.»
