مرکز اسناد انقلاب اسلامی

یکی از ابتکارات انقلاب اسلامی، تعیین آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز قدس توسط امام خمینی است. اما در داخل ایران روز قدس از ابعاد دیگری هم قابل توجه است. از سوی دیگر روز قدس باعث می شود که همه جریان های سیاسی برای فلسطین در کنار یک دیگر قرار بگیرند. جریان ها و گروه های سیاسی داخل ایران هرچند در مسائل سیاسی با یکدیگر تفاوت دیدگاه دارند اما برای آرمان فسلطین همگی یک صدا و همراه یک دیگر هستند. این هم­صدایی از گروه های سیاسی مختلف داخل ایران یکی دیگر از ابتکارات امام خمینی است که می توانست با ایده های خود همیشه عامل وحدت در کشور باشد.

۲۸ اسفند ۱۳۵۸ امام خمینی در پیامی به رئیس‌جمهور و دادستان کل انقلاب، دستور عفو عمومی به مناسبت سال نو را صادر کردند. این عفو شامل «کلیه قشرهایی که دستشان به خون بیگناهی آغشته نشده و امر به قتل نفوس نکرده و شکنجه‌گر نبوده و امر به شکنجه منتهی به قتل نکرده و از بیت‌المال و اموال مردم سوءاستفاده ننموده، چه نظامی و چه سایر قوای انتظامی و چه ساواکی و چه روحانی‌نمای وابسته و پیوسته به رژیم سابق» بود. آیت‌الله‌العظمی سید عبدالله شیرازی، از مراجع تقلید، در تلگرافی به امام خمینی با استقبال از این فرمان عفو، آن را «موجب خوشوقتی عموم طبقات» دانست.

یکی از مهمترین ویژگی یاران اصیل و اصلی امام در دوران مبارزه آن بود که همگی با قرآن، انس بسیار زیادی داشتند و همیشه جلسات وعظ و سخنرانی آنان با محوریت قرآن بوده است. قرآن محوری یاران امام برای مبارزه باعث آن شده بود که منبر و سخنرانی از پایین بودن محتوا رنج نبرد و سخنران و واعظ به مسئولیت سیاسی و اجتماعی زمان خود عمل نماید. این احساس مسئولیت نسبت به جامعه و نه فقط جامعه ایران بلکه نسبت به سایر ملت های مظلوم همانند ملت فلسطین، ناشی ازآموزه های ناب قرآن می باشد.

تقارن ایام نوروز با مناسبت‌های مذهبی همواره چالش‌های مورد نظر برای گروه‌های مختلف جامعه داشته است. در یکی از اسنادی که در گنجینه مرکز اسناد انقلاب اسلامی وجود دارد گزارشی از تقارن روز سیزده فروردین 1353 با شهادت امام حسن عسگری(ع) است که به همین مناسبت دو تن از مراجع تقلید آیات خوانساری و میلانی در دیدار با معاون رادیو تلویزیون درخواست اجرای برنامه‌های مذهبی داشته‌اند که با مخالفت مسئولین تلویزیون مواجه می‌شود.

یکی از سنت های جامعه ایرانی رفتن به طبیعت در روز 13 فروردین ماه است. در یکی از سند های موجود در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، برنامه ارتش شاهنشاهی می باشد که در خور خود قابل توجه و خواندنی است.

یکی از مهم‌ترین حساسیت‌های رژیم پهلوی، سخنرانی‌های مذهبی در ماه مبارک رمضان بود. سخنرانی‌ها و جلسات مذهبی با دقت رصد و مورد واکاوی قرار می‌گرفتند و چنانچه در این جلسات، موضوعاتی با مباحث سیاسی روز و یا مسائلی همچون مبارزه با ظلم و یا قیام حسین بن علی(ع) مطرح می‌شد، واعظ تحت نظر قرار می‌گرفت و یا در مواردی ممنوع‌المنبر و حتی دستگیر می‌شد. یکی از کسانی که ساواک همواره روی او حساسیت داشت، حاج شیخ علی‌اصغر مروارید واعظ ثابت هیئت انصار الحسین بود.

روزنامه اطلاعات در 12 فرودین 1358 اسامی تعدادی از هنرمندان و سرشناسانی را که از اوقاف زمین گرفته بودند، منتشر کرد.

روزنامه‌های ایران در یازدهم فروردین 1358 از ترک کشور مغرب توسط محمدرضا پهلوی شاه سابق به همراه خانواده اش خبر دادند.

با توجه به نزدیک شدن به روز برگزاری رفراندوم برای جمهوری اسلامی در روزهای دهم و یازدهم سال 1358، احزاب حاضر در کردستان از جمله سازمان چریک‌های فدایی خلق به صورت تدریجی به اعلام مخالفت خود با برگزاری رفراندوم جمهوری اسلامی پرداختند. به طوری که جو کردستان کاملاً ملتهب شد. و در بعضی از نقاط مانند مهاباد، صندوق‌­های رأی توسط هواداران سازمان چریک‌های فدایی خلق و کومله دیگر جریان سیاسی ضد حکومتی به آتش کشیده شد و با اینکه امام خمینی در همین روزها صریحاً اعلام کرده بود که ما به خواست­های مردم کُرد توجه می­کنیم، اما سازمان چریک­های فدائی ­خلق ­ایران و کومله دوباره مخالفت خود را با رفراندوم اعلام کردند؛ زیرا معتقد بودند که امام خمینی باید در "متمم قانون اساسی" این موضوع را تصریح می‌کرد.

آیت‌الله العظمی سید حسین بروجردی یگانه مرجع تقلید شیعیان که زعامت حوزه علمیه قم را در دهه بیست و سی به عهده داشت، همواره تلاش داشت تا استقلال نهاد روحانیت را در برابر مسائل سیاسی حفظ کرده و از سوءاستفاده رژیم پهلوی از حوزه‌ها جلوگیری کند.