پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ آیت‌الله شهید دکتر محمد مفتح از مبارزان و یاران امام خمینی(ره) بود که در طول حیات خود در عرصه‌های گوناگون علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی درخشیده است. شهید مفتح که در دوران نهضت اسلامی از ارکان مبارزه علیه رژیم پهلوی محسوب می‌شد علاوه بر شخصیت علمی دارای ابعاد دیگری هم بود.
یکی از زمینه‌های فعالیت شهید مفتح، کمک به مسلمانان لبنان و ساماندهی فرهنگی شیعیان آن کشور بود بطوری که در اسناد و خاطرات موارد متعددی از این قبیل اقدامات به چشم می‌خورد. آنچه در ادامه می‌خوانید بخشی از فعالیت‌های شهید مفتح برای کمک به شیعیان لبنان است که از نظر می‌گذرد.
در کنار شیعیان لبنان، همگام با امام موسی صدر
در نهضت اسلامی ایران همواره یک پیوند عاطفی و عملی با مبارزات شیعیان لبنانی وجود داشته که به یک پشتیبانی همه جانبه و دو طرفه تبدیل شد. آیت‌الله مفتح در سال 1356 ، در سفری که به لبنان داشت میهمان امام موسی‌صدر که از دوستان دوره تحصیلش بود، شد. شهید مفتح در بازدیدی که از مراکز متعلق به شیعیان لبنان انجام داد نتیجه گرفت آنچه موجب عقب‌ماندگی شیعیان در لبنان است، عقب‌ماندگی فرهنگی است. زیرا می‌دید شیعیان لبنان از مسیحیان در مسائل اجرایی عقب‌تر هستند. او در این سفر به انجام اقدامات کوتاهمدت و بلندمدت در آن دیار مصمم شد.
در اقدام کوتاهمدت، برای ارتقاء فرهنگی شیعیان لبنان با هماهنگی امام موسی صدر، مخارج تحصیل فرزندان شهید شیعه لبنانی را متقبل شد تا این فرزندان شهدا بتوانند به تحصیلات خود ادامه دهند؛ زیرا آن‌ها از نظر مدرسه و هزینه تحصیل با مشکل مواجه بودند. در برنامه بلندمدت در این اندیشه بود تا بتواند مرکزی برای شیعیان ایجاد کند تا از مراحل ابتدایی تحصیل تا تحصیلات عالیه در آن فراهم گردد و بدین وسیله شیعیان لبنان امکان ارتقاء فرهنگی داشته باشند.
حاج حسین مهدیان، از نزدیکان شهید مفتح در این سفر جزئیات بیشتری ارائه می‌دهد: «یکی از حوادثی که پیش آمد، مسئله جنگ‌زدگان لبنان بود. ایشان از نظر عواطف اسلامی، برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی اقداماتی کرد. به اتفاق ایشان سفری کردیم به سوریه و لبنان، جهت کمک به بازماندگان شهدای جنگ زده لبنان. در این سفر از سوریه به بیروت رفتم. رهبر شیعیان لبنان، آیت‌الله امام موسی‌صدر در سوریه اقامت داشتند و چند روزی با ایشان بودیم. عده‌ای از جوان‌های ایرانی از جمله آقای محمد منتظری و عده دیگر که در سوریه برای آموزش جنگ‌های چریکی بودند، آن‌ها هم علاقمند بودند به لبنان بیایند، ولی مشکل گذرنامه داشتند.
در فرصتی که ما با آقای صدر، آماده رفتن به بیروت بودیم، آن‌ها هم حرکت کردند و با ما آمدند... وارد لبنان شدیم. در آن زمان شهید دکتر چمران مسئولیت حرکت امل را برعهده داشت. در مجلس اعلای شیعیان لبنان جلسات متعددی تشکیل می‌شد تا نحوه کمک‌رسانی بررسی شود. آیت‌الله مفتح عقیده داشت، کارهای روبنایی ممکن است دوام نداشته باشد و بایستی کار اساسی و زیربنایی کرد. بالاخره به این نتیجه رسیدیم آن سرمایه که برای کمک به جنگ‌زدگان با خود آورده‌ایم، صرف یک کار فرهنگی اجتماعی بشود و باقیات صالحاتی باقی بماند. لذا برای تاسیس یک موسسه فرهنگی که بتواند از دبستان و راهنمایی و دبیرستان و تا سطح آموزش عالی را داشته باشد، تصمیم گرفته شد. به همین منظور هم قطعه زمینی در حدود یکصد و پنجاه هزار متر در بهترین نقطه بیروت خریداری گردید...»
جمع آوری کمک برای مردم لبنان
ماهیت ضد صهیونیستی نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی به موضوع فلسطین و لبنان که در معرض تهاجم رژیم اشغالگر قدس قرار داشت، اهمیت خاصی داده بود. حملات ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی به مردم بی‌دفاع لبنان، مردم متدین ایران و جهان اسلام را متأثر می‌ساخت. امام خمینی در بهمن سال 1355 با ارسال پیامی از مردم ایران خواستند تا از کمک‌های مالی خود نسبت به مجروحین و مصیبت‌دیدگان لبنانی دریغ نورزند. ایشان یک چهارم وجوهاتی که استفاده از آن‌ها منوط به اجازه مجتهد است را برای صرف در این امر اختصاص دادند.
در پی صدور این پیام، آیت‌الله مفتح دست به کار شده و حسابی در این راستا در یکی از بانک‌ها افتتاح کرد و به اطلاع عموم رساند تا مردم کمک‌های خود را به این حساب واریز کنند. این اقدام با حساسیت ساواک مواجه شد. در همین رابطه، دستور مراقبت از این حرکت صادر شد. براساس گزارش‌های ساواک، مبالغ گردآوری شده پنج میلیون و هفتصد و پنجاه هزار ریال توسط حاج محمود مانیان در بیروت به شیخ نصرالله خلخالی تحویل و به نام آیت‌الله محمد مفتح رسید دریافت گردید.
منبع: کتاب زندگی و مبارزات شهید دکتر آیت‌الله محمد مفتح چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی
