پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ اقتصاد ایران در سال 1356 کاملاً به صادرات نفت وابسته بود. طبق آمار بانک مرکزی در این سال 98 درصد صادرات ایران را نفت و تنها 2 درصد را سایر کالاهای غیرنفتی تشکیل می‌داد.
در سال 1357 اعتصاب در صنعت نفت، رژیم شاه را کاملاً وحشت‌زده کرد. شاه در نطق 15 آبان خود گفت: موج اعتصابات موجب شده «تا چرخ‌های اقتصاد مملکت و زندگی روزمره مردم فلج شود و حتی جریان نفت که زندگی مملکت به آن بستگی دارد قطع گردد تا عبور و مرور روزانه و تأمین مایحتاج زندگی مردم تعطیل شود».
دولت نظامی ازهاری هر چند موفق شد در اوایل آذر ماه با شکستن اعتصابات شرکت نفت، تولید نفت را به حالت معمولی برگرداند؛ ولی در نیمه‌ی دوم آذر در اثر اعتصابات مجدد سیر نزولی تولید نفت آغاز شد و در هفتم دی ماه تولید نفت به 340/000 بشکه در روز رسید که این تنها نصف مصرف داخلی را کفایت می‌کرد. کاهش تولید موجب کاهش حمل و نقل و کمبود نیازهای مردم شد. خصوصاً در آن زمان بیشتر سوخت داخلی نفت سفید بود و در سردترین فصل‌ها مشکلاتی را برای مردم ایجاد می‌کرد. روزنامه‌ها با درج تصاویری از صف‌های طولانی مردم برای خرید نفت، از این حادثه با عنوان قحطی نفت یاد کردند. امام خمینی برای تنظیم تولید برای مصارف داخلی در هشتم دی ماه هیئتی را به سرپرستی مهندس بازرگان و عضویت هاشمی رفسنجانی و مهندس کتیرایی و دو نفر با انتخاب هیئت تعیین کرد.
به پیشنهاد بازرگان مهندس صباغیان و مهندس حسیبی به عضویت هیئت درآمدند و حسیبی از سوی هیئت به خوزستان اعزام شد. مهندس حسیبی که مدت‌ها در خارج از کشور زندگی می‌کرد و تحولات مردم ایران را به خوبی درک نکرده بود، «با همان فرهنگ جبهه ملی در اهواز یک سخنرانی کرد که با ذائقه‌ی فرهنگی انقلابیون ناسازگار بود و نزدیک بود پیامدهای» اعزام وی به موفقیت هیئت لطمه بزند. هیئت خود بلافاصله به مناطق نفت‌خیز مسافرت کرد و به رایزنی با اعتصابیون پرداخت. آقای هاشمی با شناختی که از نعمت‌زاده و شهید قندی و محسن رضایی داشت آنها را به کمک طلبید و هیئت در منزل آقای کیاوش یکی از دبیران انقلابی آبادان وارد شد. به گزارش مهندس بازرگان «استقبال پرشور مردم خوزستان و فارس و کارکنان صنعت نفت از هیئت منتخب امام خمینی و اجرای مأموریتشان علی‌رغم کارشکنی‌های عناصر چپ فوق‌العاده بود». مهندس بازرگان بعد از ورود به آبادان سعی کرد آثار ناشی از سخنرانی مهندس حسیبی را خنثی کند، ولی موفق نشد. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی با تکیه بر تجربیات انقلابی با یک سخنرانی انقلابی «زمینه را به کلی تغییر داد و پیش‌داوری‌ها و مخالفت‌ها وبدبینی‌ها را از بین برد» و موجب همکاری صمیمانه‌ی «اعتصابیون با هیئت» شد.
البته نباید نادیده گرفت که نفوذ روحانیون در آن زمان به اوج خود رسیده بود و مردم از روحانیون بیشتر حرف‌شنوی داشتند. امام خمینی نیز بر همین اساس که «اگر یک فرد روحانی شناخته شده در هیئت نباشد، هیئت کارِ خود را نمی‌تواند با موفقیت انجام دهد،» آقای هاشمی را انتخاب کرده بودند.
شاید بازتاب سخنرانی بازرگان و هاشمی توسط ساواک نشانه اهمیت و نقش هاشمی در این هیئت باشد در حالی که ساواک تنها یک جمله از سخنرانی بازرگان را نقل‌کرده، 15 سطر از سخنرانی هاشمی را منعکس کرده است.
[بازتاب سخنرانی مهندس بازرگان و هاشمی رفسنجانی در پالایشگاه نفت آبادان]
پس از رایزنی هیئت منتخب امام با اعتصابیون شرکت نفت، نمایندگان اعتصابیون اوّلین اطلاعیه خود را صادر کردند. آنان در این اطلاعیه اعلام کردند که «آمادگی خود را برای اجرای دستور امام خمینی در جهت رفاه ملت مبارز ایران و استحکام مبارزه مقدسشان در برانداختن رژیم غیرقانونی» اعلام می‌داریم.
هیئت امام خمینی نیز با صدور اعلامیه‌ای از کارکنان اعتصابی نفتی در ماهشهر و خارک خواست تا نفت کوره را صادر نمایند.
هیئت با تماس با اعتصابیون پالایشگاه‌ها، آنها را نیز برای تصفیه نفت مصرفی آماده کرد و با صدور اعلامیه‌ای آمادگی آغاز به کار پالایشگاه‌ها را صادر نمود. اعتصابیون نیز با تأکید بر اینکه «فقط از امام خمینی دستور» می‌گیرند همکاری خود را در پالایشگاه‌های شیراز، تبریز، کرمانشاه و تهران اعلام کردند. خبر جاری شدن نفت درخط لوله‌ی سراسری در 10/19 نشان از موفقیت هیئت امام خمینی می‌داد.
هیئت با رایزنی‌ها و صدور ابلاغیه‌ها و اعلامیه‌های پی‌درپی، مراکزی را که برای تولید و پالایش داخلی نفت لازم بود دعوت به کار کرد و سرانجام کارکنان اعتصاب در پاسخ به امام خمینی کار تولید سوخت مصرفی را آغاز کردند. هیئت امام خمینی در 22 دی ماه پس از ده روز تلاش شبانه‌روزی به تهران بازگشت. هیئت در آخرین پیام خود به مردم جنوب و کارکنان صنعت نفت متذکر شد از توجه به اطلاعیه‌های بی‌امضا خودداری کنند و فقط اطلاعیه‌هایی معتبر است که با عنوان هیئت اعزامی امام خمینی و به امضای سرپرست هیئت مهندس بازرگان رسیده باشد. ضمناً اعلام شد که هیئت هیچ‌رابطی بین خود و کارکنان اعتصابی ندارد و هیئت خود مستقیماً با کارکنان در تماس‌خواهد بود.
دومین خبر پیروزی هیئت در 30 دی ماه منتشر شد که پالایشگاه آبادان تولیدات خود را به 240/000 بشکه در روز رساند و با درخواست هیئت قرار شد که تا تولیدات خود را به 360/000 بشکه در روز برای مصارف داخلی برساند.
مهندس بازرگان خود تشکیل و عملکرد هیئت را چنین ارزیابی می‌کند: اعتصاب‌شرکت نفت «قدرت حاکمیت و مدیریت را از نظام سلب کرده بود، رهبری انقلاب دست به اقدامی زدند که ارزش و اثر فوق‌العاده‌ای داشت: یک آزمایش عملی برای اثبات وحدت ملی و در دست گرفتن حکومت انقلابی» که موجب گردید«زمینه‌سازی لازم و امیدواری به پیروزی انقلاب در اداره مملکت به جای نظام حاکم‌کهن» ایجاد کند. علاوه از لحاظ بین‌المللی موجب شد تا «دیپلمات‌های خارجی احساس آرامش و اطمینان نسبت به اداره مملکت بعد از سقوط شاه» بنمایند.
موفقیت هیئت امام خمینی هم توان مدیریت یاران امام را نشان داد و هم قدرت و نفوذ امام خمینی را در ارکان دولت شاه به رخ جهانیان کشاند. راه‌اندازی پالایشگاه‌ها و پاسخ مثبت کارکنان صنعت نفت نشان داد که قدرت اداری، سیاسی و اقتصادی کشور در دستان امام خمینی است و تنها برای شاه ارتشی مانده است که از درون در حال فروریزی و پیوستن به صف امام خمینی است.
