پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ شرایط کشور در تابستان و پائیز 1360 بسیار حساس بود. علاوه بر تحرکات منافقین، جنگ تحمیلی با رژیم بعث عراق نیز اوضاع را بحرانی کرده بود. به فاصله دو روز از شهادت رئیسجمهور رجایی و نخستوزیر باهنر تیتر روزنامه کیهان اینگونه بود: «امام: مردم برای انتخاب رئیس جمهور حاضرند». در چنین شرایطی، برگزاری هرچه زودتر سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دستور کار قرار گرفت.
انتخابات سومین دوره ریاستجمهوری و میاندورهای مجلس شورای اسلامی دورهی اول، در روز جمعه 10 مهر 1360، در سراسر کشور برگزار شد. در نخستین ساعات بامداد روز انتخابات، مردم به طور گسترده در حوزههای اخذ رأی حاضر شدند. همراه با میلیونها نفر از مردم، امام خمینی نیز در ساعت 9 و 40 دقیقه رأی خودشان را به صندوق انداختند. ایرانیان مقیم خارج نیز در این انتخابات باشکوه شركت كردند.
با توجه به سابقه فعالیتها و اقدامات تروریستی گروههای ضدانقلاب، به ویژه سازمان مجاهدین خلق، امکان اخلال در انتخابات از سوی اعضاء و هواداران آن سازمان وجود داشت. بهویژه با توجه به آنکه در اوایل مهر 1360، با کشف تحرکات مخفی یک تیم از سازمان، توطئه براندازی انتخابات ریاستجمهوری خنثی گردیده بود.
به گفته متهمین دستگیرشده، آنها در تدارك یك عملیات وسیع شامل تخریب، ترور و بمبگذاری در اماكن اخذ رأی در سطح شهر در روز برگزاری انتخابات سومین دوره ریاستجمهوری و میاندورهای مجلس شورای اسلامی بودند. به همین سبب حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در خطبههای نماز جمعه تهران در 3 مهر 1360، جبهههای جنگ را تنها مربوط به خطوط مرزی ندانست و اعضای گروههای ضدانقلاب را به عنوان ستون پنجم عراق و سربازان صدام خواند.[1] همو در خاطرات 10 مهر 1360، نوشته است: «ضدانقلاب اعلان کرده، که در انتخابات آشوب به راه میاندازند و شرکت در انتخابات را تحریم کرده است، ولی بهطوریکه اطلاعات میرسد، هجوم مردم به مراکز رأیگیری، خیلی زیاد است.»[2]
روزنامه
کیهان در 6 مهر با بازتاب صحبتهای سرورالدین معاون سیاسی وزارت کشور در این مورد
نوشت: «دکتر محمد حسین سرورالدین معاون سیاسی وزارت کشور صبح امروز در گفتوگویی
با خبرنگار سیاسی کیهان اعلام کرد که همه ارگانهای مسئول در امر انتخابات آمادگی
کامل برای انجام انتخابات در تاریخ تعیین شده یعنی دهم مهر را دارند. وی تاکید کرد
که اقدامات امنیتی کاملی برای برگزاری انتخابات در محیطی آرام بعمل آمده است.»
علیرغم اقدامات صورتگرفته از سوی عوامل امنیتی و انتظامی، منافقین در مهاباد با به رگبار بستن خودروهای حامل پاسداران انقلاب، 5 نفر از آنها را شهید و 3 نفر را مجروح كردند. در این میان یك عابر نیز به شهادت رسید.[4]
همچنین سرنشینان مسلّح یك خودرو، 2 عضو بسیج اصفهان را كه از شعب اخذ رأی محافظت میكردند با رگبار گلوله به شهادت رساندند.[5] در یكی از شعب اخذ رأی در سنندج نیز با انفجار بمب توسط منافقین 2 نفر از رأیدهندگان شهید و 15 نفر دیگر مجروح شدند. به همین سبب 16 نفر از اعضای گروههای تروریستی در چند شهر دستگیر و به حكم دادگاههای انقلاب اسلامی و به جرم قیام مسلّحانه ضد نظام جمهوری اسلامی به مجازات اعدام محكوم شدند.[6]
نتیجه انتخابات
با پایانگرفتن شمارش آراء انتخابات، نتایج اولیه حکایت از مشارکت گسترده مردم و برتری و فاصله چشمگیر آیتالله خامنهای از سایر
رقیبان انتخاباتی داشت. حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در خاطرات 11 مهر 1360، نوشته است: «دیروز، انتخابات خیلی خوب برگزار شده است. نتیجه آراء جالب است. امروز، [نتیجه ی] بیشتر حوزهها اعلان شده. رقم آراء از دوره قبل هم بالا زده و شاید 20 درصد بالا باشد و این برای دشمنان، یأسآور است و راستی این علاقه و حمایت مردم از دولت و امام، خیلی جالب است.»[7]
محمدحسین سرورالدین، معاون سیاسی وزارت كشور، طی مصاحبهای در 14 مهر 1360، نتایج نهایی (قطعی) آرای مأخوذه در سومین دوره انتخابات ریاستجمهوری در داخل و خارج از كشور را 717/847/16 رأی و آراء باطله را 411/356 رأی اعلام و میزان آراء هر یك از داوطلبان را به ترتیب ذیل تشریح كرد:
1- آیتالله سیدعلی خامنهای
16/008/579 رأی؛ 11/95 درصد
2- سید علیاکبر پرورش 341/874 رأی؛2 درصد
3- سید رضا زوارهای 62/162 رأی؛ 34 صدم درصد
4- دکتر حسن غفوریفرد 78/691 رأی. 45 صدم درصد
محمدحسین سرورالدین با اعلام خبر تصویب اعتبارنامه آیتالله سیدعلی خامنهای به عنوان
رئیسجمهور منتخب ایران، به مقایسه تطبیقی میزان آراء ریاستجمهوری در سه دوره انتخابات
ریاستجمهوری پرداخت و با اشاره به رشد 17
درصدی شركتكنندگان گفت: «آقای بنیصدر در دور اول انتخابات با كسب 10 میلیون و 750 هزار و
184 رأی، 75/9 درصد كل آراء، شهید رجائی با كسب 13/001/763 رأی، 88/3 درصد كل آراء را
و آیتالله خامنهای با كسب
16/008/579 رأی، 95/05 درصد كل آراء را به خود اختصاص داده است.»[8]
در سومین دوره انتخابات ریاستجمهوری 22/439/930 نفر واجد شرایط بودند که بیش از
70 درصد آنان در انتخابات شرکت کردند. [9]
حضور و مشارکت گسترده مردم، رعایت موازین شرعی و قانونی از سوی داوطلبان، برگزاری شایستهی انتخابات علیرغم نگرانیهای مردم و مسئولان و وجود تهدیدات امنیتی از سوی منافقین و اعلام نتایج انتخابات در سریعترین زمان ممکن، از دیگر ویژگیهای انتخابات
سومین دوره ریاستجمهوری بود.
1. روزنامه جمهوری اسلامی، 60/7/4، شماره 669، ص12
2. عبور از بحران، کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال 1360، پیشین، ص 310
3. روزنامه اطلاعات، 60/7/6، شماره 16537، ص13
4. همان، 60/7/11، شماره 16541، ص2
5. روزنامه كیهان، 60/7/13، شماره 11399، صص 4 و 13 و 3
6. همان، 60/7/11، شمارهی 11398، صص 13 و 4 و 3 و
2
7. عبور از بحران، کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال 1360، پیشین
8. روزنامه كیهان، 60/7/14، شماره 11401، ص2
9. رویداد نهم، مجمع فرهنگی شهید آیتالله بهشتی، ص34