طولانیترین مقطع انقلاب اسلامی، دوران تبعید رهبر كبیر انقلاب اسلامی
از ایران میباشد. در این مقطع طولانی كه از 13 آبان 1343 تا 12 بهمن 1357
به طول انجامید، حضرت امام چهارده سال از عمر شریف خود را در سه كشور
تركیه، عراق و فرانسه سپری كردند. طولانیترین ایام دوران تبعید ایشان نیز
به اقامت در نجفاشرف اختصاص داشت. در دوران تبعید حضرت امام تحولات
سرنوشتسازی در عرصهی اندیشه سیاسی و حكومت شیعی به وقوع پیوست. طرح بحث
حكومت اسلامی به عنوان جایگزین نظام شاهنشاهی مهمترین دستاورد ایام تبعید و
هجرت امام خمینی از ایران بود؛ ضمن اینكه مطرح شدن معظمله به عنوان مرجع
تقلید شیعیان در سطح گسترده داخلی و خارجی نیز بعد از رحلت آیتالله العظمی
حكیم در این دوران حساس تاریخی رخ داد. حضرت امام در مبارزه با رژیم پهلوی
در دوران تبعید در نجف، خط مشی مشخص و ویژهای داشت؛ به گونهای كه رژیم
بعثی عراق یا حتی مخالفان شاه چون تیمور بختیار نتوانستند از وجود ایشان
برای رسیدن به منافع خود كمترین بهرهای ببرند. مركز اسناد انقلاب اسلامی
بر اساس رسالتی كه بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران برای آن ترسیم نموده
است، انجام پژوهشی بر اساس اسناد موجود در پروندهی ایشان در مقطع تبعید
در نجفاشرف را در دستور كار خود قرار داد كه به این وسیله تقدیم جامعهی
علمی و علاقهمندان تاریخ انقلاب اسلامی میگردد. اثر حاضر به بررسی و
مطالعهی دوران سیزده سالهی تبعید رهبر كبیر انقلاب میپردازد و مطالب آن
در دو بخش كلی ارائه خواهد شد: بخش نخست كه قسمت پژوهشی نوشتار حاضر است،
به بررسی مقطعی میپردازد كه امام در آن مدت توانست سخن خود را به گوش
جهانیان رسانده و با اعمال رهبری مدبرانهای خود از تبعیدگاه، اصول حكومت
اسلامی را پایهگذاری كند. پس از توضیح این بستر تاریخی در بخش اول، در بخش
دوم به ارائهی اسنادی خواهیم پرداخت كه مربوط به همین مقطع از زندگی امام
و تاریخ انقلاب اسلامی است.