مرکز اسناد انقلاب اسلامی

بیان داستانی و استفاده از رمان برای بررسی تاریخ، از روش‌هایی است كه هر چند در ایران كم سابقه است، اما در كشورهای اروپایی، روسیه ، آمریكا و حتی كشورهای شرق آسیا، شناخته شده و متداول می‌باشد. به عبارت دیگر، رمان‌های سیاسی و اجتماعی بسیاری را پس از پیروزی انقلاب كبیر فرانسه و انقلاب روسیه می‌توان برشمرد كه علیرغم ظاهر داستانی، به علت پرداختن به مباحث عمده‌ی سیاسی و بیان منسجم و كم‌نظیر از اجتماع وحوادث سیاسی ، اجتماعی ، یكی از منابع تحقیق پژوهشگران تاریخ محسوب می‌گردند. رمان «جنگ و صلح» از نمونه‌هایی است كه تحلیل صرف ادبی آن، حقیقتا ظلم به نویسنده است؛ هر چند به لحاظ ادبی نیز نقاط قوت بسیاری دارد. در ایران، به موازات آنچه در تاریخ نگاری و مستندنگاری شاهدیم، به جز چند نمایشنامه و داستان كوتاه، رمان تاریخی وجود ندارد. این در حالی است كه بیان داستانی و استفاده از رمان. به جهت خصوصیات ویژه‌ی آن، از مله عامه پسندی و عامه فهمی عموم رمان‌ها و قابلیت القای برخی معنای خاص از طریق دیالوگ‌ها و فضاسازی‌های درون رمان، یكی از ابزارهای غیر قابل انكار در بیان رویدادهای تاریخی است كه البته توجه به آن، در سال‌های اخیر، رشد چشم‌گیری داشته است. در حافظه‌ی تاریخی ما، داستان مشروطه، مشروطه‌ی مشروعه، ریختن خون شیخ فضل‌الله نوری با رأی دادگاه رسمی، تقابل در اندیشه‌ی سیاسی ـ اسلامی ناب و التقاطی به وجود آورده و تجربه‌ای شد گران سنگ برای آیندگان كه تا اندیشه‌ی خالص اسلامی محور قرار نگیرد این ره به جایی نخواهد رسید ؛ بلكه قربانی آن فقط پاسداران دین خواهند بود. در كنار پرداخت پژوهشی ، بیان داستانی توانمند از آن حادثه ، به فهم مفاهیم ذیل آن كمك بیشتری خواهد نمود كه این كتاب داستان به همین قصد نگاشته شده است. كتاب حاضر ماجرای نهضت مشروطه و ریخته شدن خون شیخ فضل‌الله نوری با رأی دادگاه رسمی، تقابل در اندیشه‌ی سیاسی ـ اسلامی ناب و التقاطی را در قالب بیان داستانی ترسیم نموده است. این كتاب به عنوان رمان برگزیده پنجمین جشنواره قلم زرین و رمان برگزیده جشنواره ادبی فردا انتخاب شده است.