مرکز اسناد انقلاب اسلامی

پس از واقعه سیاهکل در 19 بهمن 1349 که از آن به‌عنوان نقطه عطف جنبش مسلحانه ایران یاد می‌کنند، تا پیروزی انقلاب اسلامی چندین عملیات چریکی و قهرآمیز علیه رژیم توسط گروه‌های مختلف انجام گرفت که برخی با شکست مواجه شد و برخی دیگر نیز با موفقیت همراه بود. جنبش مسلحانه در ایران علیرغم فعالیت‌های متعدد خود نتوانست در پیروزی نهایی ملت ایران در انقلاب سال 1357 نقش عمده‌ای ایفا کند و مورد توجه آحاد جامعه قرار گیرد. دلایل متعددی را در این زمینه می‌توان برشمرد از جمله: تضاد ایدئولوژیک با اعتقادات و فرهنگ جامعه، طرد فعالیت‌های سیاسی توسط گروه‌های مبارز، دشواری‌های زندگی چریکی برای عامه مردم و درنهایت اتکای صرف به اسلحه و دوری از توده‌ها.

خط‌ مشی امام خمینی در مقابله با نیرو‌های نظامی و امنیتی رژیم شاه، در تمام طول مبارزات بر جدا نمودن مسئله‌ ارتش و نیرو‌های نظامی از ساواک و نیرو‌های اطلاعاتی و امنیتی بود. امام، اساساً رژیم شاه را به جهت جو اختناق‌آمیز و حکومت پلیسی آن مورد حمله قرار می‌داد. از استراتژی‌های امام، برای جدا نمودن بدنه‌ی ارتش از سران آن، جدای از خطابه‌های مستقیم به نظامیان، تأثیر گذاردن بر روحیه‌ی آنها از طریق پیام‌هایی بود که به مردم در خصوص نحوه‌ برخورد با نظامیان می‌داد. اوج اطاعت مردم از این فرامین و برخورد مسالمت‌جویانه با نظامیان از راهپیمایی عید فطر به این سو بود. در ادامه با مدیریت اعمال شده توسط امام در مورد ارتش، فرار سربازان، تمرد آنها از فرامین و تزلزل در روحیه‌ی نظامیان و فرار بسیاری از امرای ارتش و به طور کلی تسخیر بدنه‌ ارتش توسط انقلابیون، عملاً برای ارتش راهی جز بی‌طرفی باقی نمانده بود.

دو رویکرد بیرونی و درونی را برای تحلیل جریان امنیتی ـ‌ نظامی در سینمای رژیم پهلوی می‌توان در نظر گرفت. رویکرد بیرونی، وجود نیروهای نظامی در رأس تصمیم‌گیری برای سینما بود و رویکرد درونی، موضوع و محتوایی بود که نیروهای نظامی و امنیتی را حافظ اصلی امنیت مردم می‌دانست و نظامی‌گری را تقدس می‌نمود. در رویکرد اول از نمایش فیلم‌هایی که خلاف نظر مقامات امنیتی بود جلوگیری می‌شد و حتی به سوزاندن نگاتیوهای یک فیلم هم منجر می‌شد. اما رویکرد درونی به مؤلفه‌های پیدا و پنهانی مربوط بود که قصه‌ی آثار سینمایی را به خود اختصاص می‌داد و فیلم‌سازان تلاش می‌کردند تا با آن به سوی انگیزه‌های مورد نظر سیستم پیش روند.

امام‌ خمینی‌ در شب‌ پانزدهم‌ بهمن‌ ماه‌ اعضای‌ شورای‌ انقلاب‌ را فراخواندند و به‌ رای‌زنی‌ پرداختند. دراین‌ جلسه‌ که‌ از ساعت‌ 17 تا 23 شب‌ در پشت‌ درهای‌ بسته‌ ادامه‌ یافت‌، نخست‌وزیری‌ بازرگان‌ تصویب‌ گشت و در شانزدهم بهمن ماه اعلان رسمی یافت.

اهمیت بازگشت امام‌خمینی در دوره‌ چهار ماهه‌ منتهی به پیروزی انقلاب برای رژیم پهلوی متفاوت بوده است. در اوایل كار، بازگشت اعلام شده یا نشده‌ امام‌خمینی مسئله‌ مهمی بود، ولی تهدیدی برای بقای رژیم تلقی نمی‌شد. اما به مرور زمان و با پیشرفت فزاینده‌ نهضت، مسئله‌ بازگشت احتمالی امام‌خمینی به ایران بدترین وضعیت و سرنوشت را برای مقامات رژیم پهلوی و محمدرضا پهلوی تجسم می‌كرد. تغییر رویه‌ امام‌خمینی درباره‌ بازگشت به ایران، پس از خروج محمدرضا پهلوی از كشور، ترس و واهمه‌ عظیمی را در میان مقامات رژیم پهلوی و دولت بختیار پدید آورد. لذا از این پس تلاش برای «مهلت گرفتن از امام‌خمینی» در گستره‌ وسیعی نمایان می‌شود.

خاندان‌ پهلوی با چپاول‌ و بلعیدن‌ ثروت‌ زمینداران‌ و ملاکین‌ و متلاشی‌ کردن‌ نیروهای‌ اقتصادی‌  اجتماعی، به‌ درآمدهای‌ غیرمالی‌ خود افزودند و درآمدهای‌ ریالی‌ را نیز به‌ حساب‌های‌ خود در خارج‌ از کشور منتقل‌ می‌کردند. به دنبال نارضایتی‌های عمومی شاه ناچار شد با استفاده از يک مانور تبليغاتى دست به اقدامى ظاهرى براى کاهش فساد اطرافيان خود و در واقع براى کاستن ميزان نارضايتى‌ها بزند. روشى که شاه در به اصطلاح مبارزه با فساد از آن استفاده کرد، هيچ گاه موجب کاهش فساد نگرديد، بلکه به پنهان شدن ابعاد آن، و حداکثر، تغيير روش‌ها منجر شد؛ زيرا کسى جرأت نداشت از افراد خانواده‌ى سلطنتى شکايت کند. در بازجويى‌هايى که از افراد متهم به سوءاستفاده به عمل آمد، پاى يک يا چند نفر از اعضاى خانواده‌ سلطنت به ميان کشيده شد و بازپرسان از ادامه‌ بازجويى خوددارى کردند.

با ورود آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی به قم شخصیت‌های بزرگی به قم مهاجرت کردند. این مهاجرت تاریخی ابتدا تحولی عظیم را در قم و سپس تحولی عظیم‌تر را در جهان تشیّع ایجاد کرد. آیت‌الله حائری در کوتاه‌ترین زمان به عنوان بزرگ‌ترین مرجع بعد از مراجع نجف شناخته شد. مجموعه رفتار شیخ موسس در جریان آزمون‌گیری از طلاب و کشف حجاب نشان می‌دهد که وی از مسائل سیاسی بیگانه نبوده، بلکه در امور مهم سیاسی و در حد ضرورت وارد می‌شده است. استراتژی آیت‌الله با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود، حفظ حوزه و تربیت شاگردان بوده است.

دوم بهمن 1357 از دفتر امام خمینی در پاریس خبر رسید که ایشان در 5 بهمن به ایران مراجعت خواهند کرد. این تصمیم بسیاری از طرح‌های دولت بختیار و به خصوص آمریکا را که با اعزام ژنرال رابرت هایزر درصدد اخلال در روند انقلاب و حتی کودتا بود نقش بر آب کرد. بختیار با اعلام اینکه دولت وی نمی‌تواند امنیت لازم را برای حضور امام در ایران فراهم کند، دستور داد از روز چهار بهمن فرودگاه‌های کشور را ببندند تا مانع مراجعت امام به ایران شوند. با انتشار این خبر، تظاهرات گسترده و مردمی در اکثر شهرها به راه افتاد. گسترش تظاهرات مردمی همچنین برخورد قاطعانه‌ی امام و استوار بودن ایشان بر تصمیم‌شان، سرانجام بختیار را مجبور به عقب‌نیشنی کرد.

صفحات تاریخ جهان مملو از جنایت‌هایی است که سه کشور امریکا، انگلیس و فرانسه مرتکب آن شده‌اند. این کشورها در پوشش حقوق بشر، آزادی، امنیت انسانی و با شعار انسان‌دوستانه جنایت‌های فجیع را در تاریخ کشورهای جهان ثبت کرده‌اند. به عنوان مثال، نسل‌کشی 100 میلیون سرخ پوست آمریکایی، جنایت درسدن، فاجعه هیروشیما و ناکازاکی، قتل‌عام 3 میلیون ویتنامی و کشتار مردم در افغانستان، عراق و ایران از جمله جنایت‌هایی است که در کارنامه امریکا ثبت شده است. انگلیس نیز جنایت‌هایی در افغانستان، هند، ایران، عراق، آفریقای جنوبی و یمن انجام داده است که در تاریخ جهان در نوع خود بی‌نظیر است. فرانسه هم به عنوان هم‌دست امریکا و انگلیس عامل ده‌ها جنایت بزرگ در طول جنگ دوم جهانی و نیز در کشورهایی چون لیبی و الجزایر بوده است. علاوه بر این، براساس اطلاعاتی که در سال ۱۹۹۰ منتشر شد، فرانسه یکی از تأمین کنندگان زنجیره تولید بمب‌های شیمایی برای رژیم بعث عراق در دوران جنگ تحمیلی رژیم بعث علیه ایران بوده ‌است.

سپاه از بدو تاسیس، به عنوان یک نهاد مردمی، در راستای تامین امنیت مردم ایران گام برمی‌داشت. در دهه 60 و ترورهای همه جانبه منافقین، سپاه وارد عمل شد و در بسیاری از موارد اقدامات تروریستی منافقین را قبل از اجرا کشف و خنثی کرد. در دوران جنگ تحمیلی نیز وظیفه سنگین حراست از مرزها و موجودیت کشور را در مواجهه با دشمن متجاوز برعهده گرفت. با پایان جنگ، سپاه پاسداران در خنثی‌سازی توطئه‌های متعدد علیه مردم ایران کوشا بود. در بعد بین‌المللی نیز سپاه جایگاه خاصی دارد و همواره در دفاع از مظلومان جهان فعالیت می‌کند. از دیگر فعالیت‌های سپاه پاسداران، توانمندی کشور در حوزه علوم نظامی است. دیگر علت ترس دشمن از سپاه، مقابله این نهاد مردمی با توطئه‌های دشمنان در منطقه است.