روایت ادیب هروی از جنایات رضاخان
اولین گزارش تاریخی از واقعه گوهرشاد در کتاب الحدیقة الرضویه اثر مرحوم محمدحسن خراسانی مشهور به ادیب هروی آمده است. این گزارش به فاصله سیزده سال پس از فاجعه گوهرشاد یعنی در سال 1326 - 1327 هجری شمسی در باب هفتم کتاب مزبور آمده است.
کد خبر: ۷۸۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۱
بازخوانی یک جنایت تاریخی به روایت شاهدان عینی؛
«... آری، كامیون‌ها را آوردند برای بردن جنازه‌ی مدافعانی كه جز اسلحه‌ی ایمان و شهادت سلاح دیگری نداشتند و آماده بودند تا با خون سرخ خویش از ارزش‌های اسلامی دفاع كنند. به گفته‌ی یک شاهد عینی، 56 كامیون جنازه بردند و زخمی‌ها را هم همراه كشته‌شده‌ها در گودالی در محله‌ی خشتمال ها و باغ خونی مشهد دفن كردند».
کد خبر: ۷۴۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۴
بررسی تاریخ معاصر نشان از آن دارد که مردم مشهد همواره حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام را کانون مبارزه علیه استبداد و استکبار قرار می‌دادند. آنها در اعتراض به امتیازنامه رژی در مسجد گوهرشاد اجتماع كردند، به دنبال حوادث دوران استبداد صغیر بار دیگر مردم در حرم متحصن شدند. در دوران رضاخان نیز، حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام همچنان محلی برای دادخواهی مردم محسوب می‌شد، که مهم‌ترین آن قیام گوهرشاد است. با آغاز نهضت امام خمینی، مردم بار دیگر در مواقع حساس نهضت و برای گسترش مبارزات خود، حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام را بهترین مکان برای مبارزه می‌دانستند. آنها در مواق حساس نهضت به حرم پناه می‌بردند و مبارزات خود را سامان می‌دادند.
کد خبر: ۷۲۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۴
قاسم تبریزی
در تیرماه 1314 قیام مردم مشهد در صحن مسجد گوهرشاد در اعتراض به حرکت‌های ضددینی رضاخان توسط قزاق‌ها و به کمک نیروهای ارتش و شهربانی به خاک و خون کشیده شد. هرچند حادثه گوهرشاد برای اعتراض به تغییر لباس رخ داد. اما اگر بخواهیم در یک جمع بندی دوره حرکت رضاخان را بررسی کنیم تنها بحث بر سر موضوع کشف حجاب نبود، تغییر لباس مردان، تغییر کلاه در دو مرحله، تغییر در حوزه‌های علمیه، تعطیلی هیئت‌های مذهبی و منع عزاداری امام حسین(ع)، منع برگزاری مجالس ختم علما، تشکیل مدارس مختلط، حذف آموزش کتب دینی در مدارس همه و همه بعدها به شکلی فاجعه‌بار در گوهرشاد خود را نشان داد.
کد خبر: ۶۹۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۱
در این سند با قید " خیلی فوری و مستقیم " آمده است: امروز در موقع شرفیابی بندگان، اعلیحضرت همایون شاهنشاهی راجع به وضعیت محاکمه و آراء صادره از دیوان حرب مربوطه در مورد متهمین غائله خراسان فرمودند( این عده که اساساً برخلاف امنیت کشور اقدام و موجبات اختلال انتظام محل را فراهم و حتی باعث شده‌اند که یک عده نفوس کشته شوند. طبق مقررات قانون بایستی اعدام می‌شدند و لازم است در تجدید محاکمه آنها وسیله محکمه مختلطی که عبارت از نمایندگان وزارت جنگ، عدلیه و شهربانی باشد اقدام شود و ضمنا اعضاء دیوان حرب مربوطه که در مقابل تقصیرات مهم آنها بعضی‌ها را تبرئه و در مورد بعضی‌ها مجازات کمی قائل شده‌اند به ملاحظه تغافل در انجام وظیفه لابد تحت محاکمه درآورند یعنی اول محاکمه قضات دیوان حرب مربوطه شروع و خاتمه یافته و محاکمه اشرار مذکور بعد از آنها شروع شود.
کد خبر: ۳۱۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
برگی از کارنامه سیاه رضاخان
حاج غلامعلی نخلعی، کفشدار مسجد گوهرشاد می‌گوید: وقتي رفتم به داخل مسجد ديدم كه همه‌جا خون ريخته است، اين طرف و آن طرف پرِ خون بود. چادر زن‌ها، تكه‌پاره لباس‌ها و كفش و كلاه‌ها بود كه در مسجد ريخته شده بود اما كسي نبود. جلوي كفش‌كن پر از خون بود. مرده‌ها را داشتند مي‌بردند. يك در يك لتي چوبي بود كه از بس جنازه ريخته بودند رويش و برده بودند پر از خون بود. كمپرسي آوردند و مرده‌ها را بردند در يك گودالي كه كنده بودند ريختند. كساني كه هنوز جان داشتند ولي آنها را هم در كمپرسي ريختند. خلاصه ما هم ديگر به تطهير و تميز كردن و شستشو پرداختيم.
کد خبر: ۳۱۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
