مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - جنگ تحمیلی
نوروز در جبهه؛ نگاهی به عملیات‌هایی که در شب عید انجام شد
نوروز سال ۱۳۶۱ و ماه‌های قبل از آن در سال ۱۳۶۰ روزهایی بود که جبهه‌های نبرد برای ایران در شرایطی عالی به سر می‌بردند؛ نیروهای ایرانی روی دور پیروزی بودند؛ مهر ماه ۱۳۶۰ با عملیات ثامن‌الائمه حصر آبادان را شکستند؛ آذر ماه ۱۳۶۰ هم با عملیات طریق‌القدس توانستند بیش از ۶۵۰ کیلومتر مربع از سرزمین‌های اشغالی از جمله شهر بستان را آزاد کنند. فرماندهان نظامی و سیاسی جنگ برای هت‌تریک پیروزی‌ها نوروز ۱۳۶۱ را مناسب دیدند؛ عملیاتی به نام «فتح المبین» هدف از انجام این عملیات آزادسازی اراضی اشغال شده ایران توسط عراق بود که نیروهای ایرانی در این عملیات آزادی سرزمین‌های شمال خوزستان و غرب کرخه را در نظر داشتند. این سومین عملیات گسترده ایرانیان بود تا خاک خود را از لوث وجود دشمن عراقی پاک کنند. این عملیات ایمن‌سازی شوش، دزفول و اندیمشک برابر حملات آتی دشمنان را هم در نظر گرفته بود.
کد خبر: ۸۸۳۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۹

نوروز در جبهه؛ نگاهی به عملیات‌هایی که در شب عید انجام شد
طی ۸ سال جنگ عراق و ایران اسفند و فروردین از اهمیت بالایی برخوردار بود؛ ماه‌هایی که نیروهای ایرانی یا در حال آماده شدن برای عملیاتی جدید بودند؛ یا عملیاتی در جریان بود البته که بیشتر در جریان عملیات انجام شده بودند. یکی از شاخص‌ترین آن‌ها عملیات هوایی اچ ۳ در پانزدهم فروردین ۱۳۶۰ بود. هدف این عملیات پایگاه هوایی الولید در غربی‌ترین نقطه مرزی عراق بود؛ جایی که ارتش عراق از بیم حملات هوایی نیروهای ایرانی بخش بزرگی از هواپیماهای جنگنده خود را که غالبا هم از هواپیماهای میگ روسی بودند به این پایگاه منتقل کرده بود تا از گزند نیروی هوایی ایران در امان باشند.
کد خبر: ۸۸۲۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴

انتشار برای نخستین‌بار
حمله رژیم بعث صدام به ایران در 31 شهریور 1359 غافلگیری بزرگی برای همه به ویژه مسئولان به همراه داشت. سرلشکر رشید در خاطرات خود به مدیریت امام خمینی در روزهای نخست جنگ برای بازگشت آرامش به جامعه اشاره می‌کند. این روایت که در گنجینه تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی ثبت و ضبط شده است برای نخستین‌بار منتشر می‌شود.
کد خبر: ۸۵۳۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۵

متولیان انحصاری تحقیقات جنگ در ایران، در ارتباط گرفتن با محققان ‌خارجی و همچنین ترجمه‌ی آثار و ارائه‌ی اسناد ایرانی در بیرون مرزهای ایران موفقیتی نداشته‌اند و اغلبِ کتاب‌هایی که محققان غیرایرانی نوشته‌اند، با رجوع به اسناد غیرایرانی و روایت‌های عراقی نوشته شده است. در این آثار، اطلاعات دقیقی از جبهه‌ی ایران وجود ندارد و بسیاری از تلاش‌های طاقت‌فرسا و ابتکاری و اندیشمندانه نادیده گرفته شده و حتی پیروزی‌های ایران در مقاطعی از جنگ، که ناشی از طراحی‌های دقیق و شناسایی‌های مهم بوده، با به‌کارگیری از تاکتیک امواج انسانی مرتبط شده‌ است. دریغ از این‌که این نهادهای نظامی توانسته باشند این آثار را نقادی کنند و دیدگاه ایران را در فضای بین‌المللی منتشر کنند.
کد خبر: ۸۵۲۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۴

برگی از خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی
چه شیرین است زندگی در جامعه‌ای که نزدیکانِ مسئولانِ ترازِ اولِ کشور، گمنام در کنار سربازان دیگر در سنگرهای جهاد شرکت کنند و در غم و شادی و رنج و رفاه با دیگران همراه و همساز باشند. همین حال و برداشت هم در روزهایی  که مهدی، فرزند خودم در یکی از خطرناک‌ترین خطوط جبهه در عملیات کربلای 2 شرکت داشت و هر لحظه احتمال شهادتش می‌رفت، داشتم. هنوز جزئیات و کیفیت شهادت مهدی عزیزت را نمی‌دانم و نخواستم از فرمانده محترم لشکرش آقای قاسم سلیمانی که پریروز در اهواز این خبر را به من داد، بیش از آنکه درباره سایر شهدا می‌پرسم، سوالی درباره مهدی بکنم.
کد خبر: ۸۵۲۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۳

در اولین جلسه فرماندهان نظامی ایران در همان عصر و شب حمله عراقی‌ها، قرار شد با عملیات گسترده نیروی هوایی پاسخ محکمی به متجاوز داده شود. مهمترین هدف این عملیات که با حدود یکصد و چهل سُرتی پرواز در صبح روز دوم جنگ [و با کلمه رمز کمان۹۹] انجام شد نشان دادن توانایی و قدرت ارتش در وارد آوردن ضربه‌ای مهلک و قاطع به دشمن متجاوز بود.
کد خبر: ۸۵۲۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۱

مسأله‌ای که برای ما مهم بود این بود که فرماندهان نظامی در آنجا از من به عنوان رئیس مجلس خواستند که آمادگی آن‌ها را برای دفاع از انقلاب و کشور خدمت امام بگویم و به ایشان اطمینان بدهم که ارتش آماده فداکاری در راه انقلاب و کشور است و درخواست کردند که قبل از زدن ضربه کاری متقابل به بعث عراق و اعاده حیثیت ارتش آتش‌بس و متارکه جنگ پذیرفته نشود.
کد خبر: ۸۵۲۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۱

دکتر غلامرضا خواجه سروی
امام خمینی در جریان جنگ تحمیلی در ابتدا به دنبال نابودی کامل صدام بودند و این تصمیم‌گیری کاملا براساس نظام ارزشی و هنجاری امام بود و در واقع یک تصمیم‌گیری هنجاری به حساب می‌آمد. اما در مراحل بعدی جنگ، زماینکه جمهوری اسلامی از لحاظ تجهیزات نظامی و اقتصادی دچار کمبود گردید و وقتی که سران سیاسی و نظامی در دیدارهای خود با امام خمینی از این گونه مشکلات صحبت کردند و ادامه جنگ را به ضرر ایران دانستند امام خمینی براساس قاعده مصلحت و مشورت که برخاسته از فقه سیاسی بود، تصمیم گرفتند قطعنامه 598 را بپذیرند.
کد خبر: ۸۴۸۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۶

به مناسبت سوم خرداد
در روز سوم خرداد 1361 هرکس با شعور و شعف مشغول امداد رسانی و ارائه خدمات به بقیه بود، آن لحظه به فکرم خطور کرد جمله‌ای بنویسیم و در ابتدای شهر نصب کنیم، به شهید بهروز مرادی گفتم نوشته‌ای آماده کند که این جمله در تاریخ دفاع مقدس و جنگ  به یادگار باقی ماند. به خطاط دفتر تبلیغات خرمشهر گفتم بنویس «جمعیت خرمشهر 36 میلیون نفر»،
کد خبر: ۸۴۴۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۳

در روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با هجوم ارتش عراق به مرزهای غرب و جنوب و حمله هوایی به چند فرودگاه ایران جنگ تحمیلی ۸ ساله  رژیم بعث عراق به رهبری صدام حسین با حمایت کشورهای غربی علیه ایران آغاز شد. تفوق و تسلط بر خلیج فارس؛ نابودی انقلاب اسلامی و جلوگیری از صدور انقلاب ایران به عراق؛ براندازی نظام جمهوری اسلامی؛ ایفای نقش ژاندارمی آمریکا در منطقه به جای نظام شاهنشاهی برافتاده ایران، ایجاد امپراتوری واحد عرب به رهبری دولت عراق و تحقق اهداف بلند پروازانه حزب بعث و... از مهم‌ترین اهداف رژیم بعث عراق در این جنگ بود.
کد خبر: ۸۰۷۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۲

در طول جنگ تحمیلی ، کاربرد سلاح‌های شیمیایی از سوی رژیم بعث عراق، یکی از ابعاد مهم جنگ 8 ساله به شمار می‌آید. ارتش بعثی از دی 1359 به طور پراکنده استفاده از سلاح مرگبار شیمیایی علیه نیروهای ایران را آغاز کرد. این رویه با سکوت مجامع بین‌المللی ادامه و گسترش یافت. متعاقب حملات شیمیایی حزب بعث بسیاری از نیروهای نظامی، زنان، کودکان و غیر نظامیان ایران و حتی شهروندان کرد عراق قتل عام شدند.
کد خبر: ۸۰۷۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۳۰

انتشار به بهانه هفته دفاع مقدس
آقای میریان پسری داشت که به جبهه فرستاد. اسمش مهدی بود و با پسرخاله‌اش که اسم او هم مهدی بود هم‌رزم بودند. یک‌بار که پسر آقای میریان به جبهه رفت به‌شدت مجروح شد و او را بازگرداندند و پس از یکی دو روز به شهادت رسید. امام از این ماجرا خیلی متأسف شدند و آقای میریان را خواستند و دلداری دادند.
کد خبر: ۸۰۷۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۳۰

رژیم بعث عراق در آستانه حمله نظامی به خاک ایران سعی کرد در زمینه‌های سیاسی اقداماتی را انجام دهد. ارتباط و حمایت از اپوزیسیون ایرانی خارج از کشور یکی از این اقدامات بود. از سوی دیگر صدام چون احتمال می‌داد شیعیان این کشور مخالفت خود را با حمله نظامی به ایران اعلام کنند، در کنار اخراج گسترده شیعیان از عراق، حمله به بیوت مراجع دستگیری و شهادت بسیاری از آنان را سرلوحه کار خود قرار داد. رژیم بعث در چهارچوب فراهم‌سازی تمهیدات لازم برای حمله به ایران، روابط سیاسی خود را با غرب و کشورهای عرب توسعه داد. طی ماه‌های منتهی به آغاز جنگ تحمیلی دیدارهای مقامات آمریکایی و بعثی به‌منظور انجام هماهنگی‌های لازم در مورد اقدام نظامی بر علیه جمهوری اسلامی ایران افزایش یافت. درواقع تحلیل آمریکا این بود که با حمله‌ی نظامی عراق، ایران مجبور خواهد شد که گروگان‌های آمریکایی را آزاد نماید.
کد خبر: ۸۰۶۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۸

در پایان دوره اول ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای، که به عنوان سومین رئیس‌جمهور انتخاب شده بود، ایران برای اولین بار دوران کامل یک دولت را پشت سر گذاشته بود. در دوره چهارم انتخابات ریاست‌جمهوری آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، محمود کاشانی و حبیب‌الله عسگراولادی به از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت شدند. رد صلاحیت مهدی بازرگان نامزد نهضت آزادی از اتفاقات مهم این دوره بود. بیشتر احزاب و گروه‌های فعال از ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای حمایت می‌کردند. در روز  1364/5/25 انتخابات برگزار شد و آیت‌الله خامنه‌ای با 12/203/870 رأی حائز 85/67 درصد آرا شد.
کد خبر: ۷۹۸۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۵

بازخوانی سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در سال 1364
تلاش جهانى براى این بود که ما را بکشانند پاى میز مذاکره، آتش‌بس بدهند، [سپس] هیجان ما که فرو نشست، انگیزه‌ى مردم ما که تمام شد، سلاحها را که زمین گذاشتیم، بَعد بگویند خیلى خب در یک برنامه‌ى پانزده‌ساله، ده‌ساله، فلان امتیازات را از شما میگیرند، زمینهایتان را وجب‌به‌وجب میدهند...
کد خبر: ۷۷۷۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۷

به مناسبت فتح خرمشهر
تصاویر زیر گوشه‌ای از عملیات بیت‌المقدس برای آزادسازی خرمشهر است.
کد خبر: ۷۷۶۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۲

به روایت امیر سرتیپ ناصر آراسته،
پدر شهید لبنانی پوتین شهید صیاد را با دستش پاک کرد و بوسید و جلوی پای شهید صیاد گذاشت که بعد شهید صیاد به زور دست ایشان را بوسید و گفت چرا با من این کار را کردی؟ ایشان گفت: من هر شهیدی که دادم دوست داشتم که نزد امام بیایم. نتوانستم و نشد. حالا بروید به امام بگویید که من پوتین سربازش را بوسیدم.
کد خبر: ۷۶۶۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱

کتاب «جنگ شیمیایی عراق علیه ایران: بررسی نظامی و حقوقی»، جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران را از چشم‌انداز حملات شیمیایی مورد بررسی قرار داده و تبعات سیاسی و اجتماعی آن را بیان می‌کند.
کد خبر: ۷۵۵۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۲

شما بپرسید| پاسخ از جواد شادانلو
شورای امنیت در 18 مرداد 1367 قطعنامه دیگری به شماره 619 تصویب کرد و به موجب آن نیروهای «یونیماگ» متشکل از حدود 350 نیروهای کلاه آبی از 24 کشور به فرماندهی ژنرال «الوکویویچ» اهل یوگوسلاوی در اطراف مرزهای ایران و عراق مستقر شدند. پس از انجام چند دور مذاکره و نامه نگاری میان صدام حسین رئیس جمهور عراق و حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت ایران، سرانجام صدام که قصد حمله به کویت را داشت در نامه 8 مرداد 1369 پذیرفت که از اراضی اشغالی ایران عقب نشینی کند و خط تالوگ مرز آبی میان ایران و عراق در اروندرود محسوب گردد. در پایان بازپس نگرفتن بخشی از اراضی کشور پس از تهاجم مجدد عراق را می توان به دلیل قبول قطعنامه 598، استفاده از توان دیپلماتیک برای حل باقیمانده قضایا و داشتن دلیلی بر متجاوز بودن عراق در جنگ برشمرد.
کد خبر: ۷۳۸۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۹

یکی از کارهای بسیج رسیدگی به امورات مردم بود.‌ لذا بعضی از اداراتی که در آن محل بودند یا خانواده‌هایی که بنا به دلایلی می‌خواستند از محل بروند، کلید خانه یا‌ اداره را به ما می‌دادند. 
کد خبر: ۷۳۲۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۵

تازه های کتاب