مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - پهلوی
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش اول
در آخرین ماه‌های عمر رژیم پهلوی سولیوان سفیر وقت امریکا در تهران در نامه‌ای با عنوان تصور غیرممکن‌ها؛ تصور ایران بدون محمدرضا پهلوی را به سران کاخ سفید هشدار می‌دهد. این فیلم روایتی بدون واسطه از این ماجراست که برای نخستین بار به زبان فارسی منتشر می‌شود.
کد خبر: ۸۸۲۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳

ویژه‌نامه " انتخابات مجلس"
نظام‌نامه یک درجه‌ یا سومین قانون انتخابات مجلس بیشتر از قوانین قبلی دموکراتیک بود. زیرا دموکرات‌ها خواهان ایجاد اصلاح و تغییرات سریع سیاسی و اجتماعی، اعاده حاکمیت ملی و برابری همه مردم در مشارکت سیاسی و قانونگذاری بودند اما توجهی به آمادگی و پذیرش جامعه در شرایط این برهه زمانی نداشتند. از سوی دیگر وجود تضاد عقاید و منافع نمایندگان مجلس و تاثیر آن در قانون، موجب نارسایی و تناقضات موجود در آن گردید. از این رو قانون مذکور نیز به واسطه اشکالات موجود، نتوانست بر مشکلات گذشته فائق آید. نمونه این امر، عدم تاثیرگذاری منطقی این قانون در کاهش نفوذ قوه مجریه در امر انتخابات است به گونه‌ای که در دوره‌های بعد، بیشترین شکایت‌ها در خصوص انتخابات ناشی از دخالت دولتیان و تقلبات انتخاباتی در مناطق مختلف است.
کد خبر: ۸۷۶۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۸

انتشار برای نخستین‌بار | انقلاب ایران به روایت اسناد محرمانه امریکا 3
کمتر از یک هفته از مکالمه برژینسکی با شاه، سفیر آمریکا در تهران ویلیام سالیوان گزارش مفصلی به واشنگتن فرستاد و در آن از احتمال ایرانِ بدون حکومت محمدرضا پهلوی سخن گفت. او در این گزارش از «مفید بودن» اندیشیدن به این ایده نوشت که «شاید حالا وقتش رسیده باشد که احتمالات غیرممکنی را تصور کنیم که پیش‌ازاین حتی ذهنمان هم بدان‌ها خطور نمی‌کرد».
کد خبر: ۸۷۰۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۳

انتشار برای نخستین‌بار | انقلاب ایران به روایت اسناد محرمانه امریکا 2
این مکالمه عجیب‌وغریب که شش دقیقه طول کشید، نشان‌دهنده سردرگمی و بلاتکلیفی واشنگتن درباره وضعیت و آینده ایران هم هست. برژینسکی چند بار تأکید می‌کند که از شاه و دولت پهلوی حمایت می‌کند و تصریح می‌کند که کارتر هیچ قصدی برای اقدام بر خلاف میل و تصمیم شاه ایران ندارد. بااین‌حال، برژینسکی نمی‌تواند نگرانی خود را از وضعیت ایران پنهان کند: «البته اگر دولت پهلوی امتیازات و حمایت‌های بی‌حسابی اعطا کند می‌تواند منجر به بروز انفجار بزرگ‌تر اعتراضات در ایران شود»
کد خبر: ۸۶۷۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۵

به بهانه روز جهانی حقوق بشر
ویلیام رینارد وکیل آمریکایی در حوزه حقوق بشر، گزارشی مبنی بر ارتباط سازمان سیا با سازمان‌های اطلاعاتی ایران ارائه کرده و در یک کنفرانس خبری هشدار داد که: کمیته خدمات بشردوستانه باید از کمیته‌های ذیربط در کنگره آمریکا بخواهند که ارسال کلیه سلاح‌های نظامی آمریکا و کمک‌های نظامی آن کشور به ایران قطع گردد.
کد خبر: ۸۶۰۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۰

اسنادی که شکست سیاست تک‌حزبی را نشان می‌دهد
روز سوم مهر ماه ۱۳۵۷ خبر انحلال تشکیلات حزب رستاخیز اعلام شد. اعلام انحلال حزب رستاخیز اعلام شکست سیاست تک‌حزبی محمدرضاشاه پهلوی بود؛ حزبی که ۱۱ اسفند ۱۳۵۳ تشکیل شد و اولین کنگره‌اش را دهم اردیبهشت ۱۳۵۴ برگزار کرد و شاه گفت هر کس عضو آن نشود، دو راه برایش وجود دارد: «او جایش یا در زندان ایران است، یا اگر بخواهد فردا با کمال میل بدون اخذ حق عوارض، گذرنامه در دستش می‌گذاریم و به هر جایی که دلش می‌خواهد، برود.» کمتر از ۴ سال بعد، حزب واحد نظام شاهنشاهی چنان متزلزل شده بود که بودجه‌اش در سال ۱۳۵۷ نسبت به سال قبل آن ۱۶ میلیون تومان کاهش یافت! ۳ مهر ۱۳۵۷ دبیرکل حزب رستاخیز «منتفی بودن موجودیت» آن را اعلام کرد و در جلسه ۸ مهر انحلال حزب رسما اعلام شد و جواد سعید استعفا داد. 
کد خبر: ۸۵۳۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۵

کودتای سوم اسفند 1299، در فضایی از رعب و وحشت به ثمر رسید و در درجه نخست نمادی بود از موفقیت اشرافیت مالی بریتانیا و حکومت هند انگلیس بر اشرافیت زمینداری که حفظ منافع بریتانیا را از طریق قرارداد 1919 میسر می‌دید. گرچه انگلیس مظهری است از پیوند میان زمین‌داری بزرگ و اشرافیت مالی و در این کشور پیوند مزبور امری است عادی، اما تنازعی آشکار بین محافل بزرگ سرمایه‌سالار این کشور بر سر مسئله ایران و مشخصا کودتای سوم اسفند 1299 و تحولات بعد از مشروطه به چشم می‌خورد.
کد خبر: ۸۳۵۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۳

ساواک در ایلام | بخش اول
ساواک در ایلام در سال‌های دهه‌ی 40 شکل گرفت. محل اداره‌ی ساواک در شهر ایلام واقع در خیابان بلوار (بلوار امام خمینی فعلی) بود و منازل سازمانی کارکنان ساواک نیز در روبروی بیمارستان امام خمینی فعلی قرار داشت که به 14 دستگاه معروف بود. در اداره‌ی ساواک ایلام از افراد غیر بومی استفاده می‌شد به نظر می‌رسید که به دلایل مختلف از جمله همکاری ننمودن نیروهای بومی در سرکوب مردم، بافت ایلی و قومی استان ایلام و.... ساواک از نیروهای غیربومی استفاده می‌کرد.
کد خبر: ۷۵۸۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۸

تطهیرناشدنی
حزب رستاخیز سرگردان بود در اینکه نقشی برای خودش تعیین کند و شاه هرگز نگذاشت که این حزب رونقی بگیرد و ۴ بار دبیر کلی‌های حزب در عرض ۳ سال تغییر کردند و هر روز حزب دچار تلاطم و آشفتگی بود.
کد خبر: ۷۵۷۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۱

در اسفند 1353 شاه تصمیم گرفت بساط نظامی تک‌حزبی را بنا کند. وی همگان را موظف نمود که یا عضو حزب رستاخیز شوند یا از ایران بروند. برپایی این حزب و واداشتن مردم به عضویت در آن، علاوه بر مخالفت بسیاری از سیاستمداران و صاحب‌نظران، مخالفت قاطع امام‌خمینی را در پی داشت. پیرو این مخالفت صریح، در شهرستان‌های مختلف علیه این برنامه، اعلامیه‌هایی توزیع شد. اطلاعات شهربانی مازندران در تاریخ 1353/12/23، به ساواک استان گزارش می‌دهد که روی یکی از دیوارهای توالت مسجد جامع شعارهای «حزب رستاخیز یعنی خفقان، مرگ بر شاه خائن، تنها راه رهایی از بند استعمار قیام مسلحانه بر ضد آمریکا و نوکرش شاه خائن است» نقش بسته است.
کد خبر: ۷۵۷۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۱

در بخشی از سند می‌خوانیم: «.. سخنان اهانت‌آمیز وزیر خارجه کشور شما به مذهب اسلام و به رهبران مذهبی ملت ایران مداخله آشکار در امور داخلی کشور ما و بر خلاف قوانین بین‌المللی می‌باشد. جای بسی تأسف و تأثر است کسی که اقرار می‌کند نفت ملتی را ارزان می‌برد و به جای آن اسلحه گران و بدون استفاده می‌دهد خودش را متمدن و ملتی که به رهبری رهبران مذهبی می‌خواهد جلوی او را بگیرد عقب‌افتاده قلمداد می‌کند».
کد خبر: ۷۵۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴

تطهیرناشدنی
همانطور که استحضار دارند مجله ماهانه ساگا در شماره 7 دسامبر 1973 چاپ امریکا مقاله مفصلی در زمینه توزیع مواد مخدر چاپ و ادعا نموده که خاندان جلیل سلطنت در این امر دخالت دارند چون ورود نشریه مزبور به ایران و توزیع آن به صلاح نمی‌باشد در صورت تصویب اجازه فرمایند از طریق بخش 347 در مورد جلوگیری از توزیع آن به موقع اقدام لازم به عمل آید. صدور هرگونه اوامر منوط به رای عالیست.
کد خبر: ۷۵۵۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۳۰

به روایت سید اسدالله جولایی،
سید اسدالله جولایی می‌گوید: شب پیروزی انقلاب آقای خلخالی تا آنجایی که یادم است 24 اسم به حضرت امام دادند که این‌ها اعدام بشوند، حضرت امام چهار نفر را اجازه فرمودند که سرکرده‌های خباثت بودند. سرلشکر ناجی فرماندار نظامی اصفهان، سرلشکر رحیمی فرماندار نظامی تهران و نصیری و خسروداد که در پشت‌بام مدرسه رفاه به درک واصل شدند.
کد خبر: ۷۵۲۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۰

به روایت اسناد
در سند ذیل از ستاد ژاندارمری کل کشور با امضای سپهبد امین افشار با موضوع « خلع سلاح یگان‌ها» چنین تلگراف شده است: «یک میلیون نفر از طرفداران خمینی در نظر دارند با وسایل لازم شب‌های آینده به موسسات نظامی ژاندارمری و شهربانی تک نموده و خلع سلاح نمایند... ».
کد خبر: ۷۵۱۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۹

دکتر حمیدرضا ملک‌محمدی
متعاقب کودتای سال 1332 و آغاز دومین دوره‏ حکومت اقتدارآمیز شاه، رویکرد کشور از حوزه‏ سیاسی متوجه‏ حوزه‏ اقتصادی و نظامی می‏‌گردد و بدین ترتیب، اقتصاد و ارتش به‏ دل‌‏مشغولی‌های عمده‏ شخص اول مملکت تبدیل می‏‌شود. تلاش‌‏ها در دو عرصه‏ نظامی و اقتصادی آغاز می‏‌گردد. آن چه اتفاق افتاد، تحول اقتصادی در یک نظام بسته سیاسی بود در نتیجه نهادهای مختلف که در چنبره‏ بحرانی از عدم تعادل به دام افتاده‌‏اند، به ‏سرعت عدم تعادل خود را به بخش‌‏های سیاسی که خود نیز خالی از بحران نبود، انتقال می‏دهند. رژیم سیاسی ایران، ناتوان در انتخاب راه حل مناسب برای مقابله با بحران‏های تو در تو، آخرین گام‏های نادرست خویش را بر می‌‏دارد و به سوی زوال کامل حرکت می‏‌کند و بدین ترتیب، رؤیای ثبات، کابوس سقوط می‏‌شود.
کد خبر: ۷۵۱۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۰

بازخوانی اعترافات ژنرال
اولین مقام غیر نظامی که اعلام همبستگی نمود آقای جواد شهرستانی شهردار تهران بود که به مدرسه رفاه رفته، ضمن غیر قانونی اعلام نمودن دولت بختیار استعفای خودرا به آقای خمینی تسلیم کرد.اولین نظامی هم که اعلان همبستگی وی در روزنامه‌ها منتشر گردید سپهبد بازنشسته کمال بود که عمل وی اثر نامطلوبی در روحیه پرسنل نیروهای مسلح گذاشت.
کد خبر: ۷۵۱۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۷

به بهانه سالروز اعدام انقلابی حسنعلی منصور
بعد از آن در زندان قصر با دوستان ملاقاتی کردم که خیلی برایم جالب بود. فکر می کنم شهادت امام موسی کاظم (ع) بود که هفت نفر از آنها از جمله حاج مهدی عراقی، آقای عسگراولادی، آقای حاج حیدری و آقای حاج احمد شهاب با لباس های مشکی پشت میله های زندان ملاقات آمدند. هر هفت نفر لباس های مشکی پوشیده بودند و یادم هست که حاج مهدی عراقی میله های زندان را مثل شیر گرفته بود. آدم وقتی آنها را با آن روحیه های شاد می دید، یک حالی میشد. خوش و شاداب بودند و شوخی می کردند. این اولین ملاقاتم بعد از قضیهی دادگاهشان بود که هیچ وقت این لباس های مشکی و این هفت نفر از یادم نمی رود.
کد خبر: ۷۴۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۹

انقلاب اسلامی در کردستان
روز ۱۸ دی ماه پنج هزار نفر از مردم سنندج در حالی که پلاکاردهایی حاوی شعارهای اسلامی با خود حمل می‌کردند، در خیابان‌های این شهر دست به تظاهرات گسترده‌ای زدند. تظاهرکنندگان با تکرار شعار «تا خون در رگ ماست خمینی رهبر ماست» نابودی حکومت پهلوی را فریاد می‌زدند.
کد خبر: ۷۴۶۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۸

به روایت آیت‌الله استرآبادی
رژيم‌ خيال‌ كرد كه‌ با سركوب‌ تظاهرات‌ و اعتراض‌ می‌تواند‌ مردم‌ را ساكت‌ كند. فكر كرد همانند 15 خرداد می‌تواند با سركوب‌ و كشتار و دستگيری، اوضاع‌ را مدتی آرام‌ كند و مسلط‌ شود. بنابراين‌ در روز 19 دی هم‌ تيراندازی كردند و عده‌ای شهيد و مجروح‌ شدند كه‌ تعدادی از آن‌ها از طلاب‌ بودند.
کد خبر: ۷۴۳۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۹

به روایت اسناد
نامبرده بالا جز شبکه‌ای بوده که در موقع تحویل سال 45 مبادرت به توزیع اعلامیه‌ای تحت عنوان " اعلام خطر" در شهرستان قم نموده و به همین جهت تحت تعقیب قرار گرفته و با وجود اینکه تاکنون مکاتباتی در مورد اخذ اطلاعات وی راجع به شبکه مزبور و اساسنامه آن با آن ساواک به عمل آمده نتیجه مثبتی حاصل نشده است. علیهذا با ایفاد سه برگ فتوکپی نامه‌ای که مشارالیه چند سال پیش جهت آیت‌الله خمینی ارسال داشته و طی ان صریحاً از دولت انتقاد نموده خواهشمند است دستور فرمایید مشارالیه را احضار و کلیه اطلاعات وی را پیرامون شبکه مذکور و نحوه فعالیت اعضای آن و اساسنامه تنظیمی اخذ و نتیجه را ضمن ارسال بیوگرافی ملصق بعکس نامبرده اعلام دارند.
کد خبر: ۷۴۱۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۲

تازه های کتاب