انقلاب اسلامی در نیشابور
چند روز قبل از فرارسیدن عید غدیر، شهربانی خراسان در گزارشی به ساواک آن استان از توزیع اعلامیه‌هایی خبر داد که مردم نیشابور را به اجتماع در روز عید غدیر دعوت می‌کرد.
کد خبر: ۷۰۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۶
از سوی موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی،
مجموعه دو جلدی «انقلاب اسلامی در استان مرکزی» نوشته احمد رشیدی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران منتشر شد.
کد خبر: ۶۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۲
تطهیر ناشدنی
بنابر اسناد رضاخان از همان ابتدای قدرت‌گیری سعی کرد با تقلب در انتخابات، مجلسی کاملا یکدست تأییدکننده و فرمایشی ایجاد کند تا شخصا نتیجه هر انتخابات و ترکیب آن را مشخص کند. اسناد فراوانی از انتخابات مجلس پنجم در دست است که همگی نشان از دخالت مستقیم شخص «رضاخان» و عوامل نظامی او حکایت دارد. روند تقلب تا آخرین انتخابات رژیم پهلوی به طور گسترده وجود داشت. به طوری که گزارش‌هاي متعدد باقي‌مانده از خبرنگاران، مفسران، روزنامه‌نگاران و شبكه‌های خبری خارجي حکایت از این دارد که تخلفات و تقلبات انتخاباتی بیست و چهارمین دوره مجلس شورای ملی به خارج از كشور نيز رسيده بود؛ چنان‌كه در يكي از اين گزارش‌ها، دولت شوروی اين انتخابات را «كثيف‌ترين انتخابات دوره مشروطه» قلمداد كرده است.
کد خبر: ۶۹۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۹
تطهیرناشدنی
انتخاب نمایندگان مطیع در رژیم پهلوی از برنامههای رضاخان و محمدرضا پهلوی برای تحکیم پایه‌های دیکتاتوری بود. به باور تقی‌زاده «در حقیقت رضاشاه تصمیم گرفته بود که یک نفر هم از اشخاصی که مطیع او نباشند، انتخاب نشود.» هندرسن نیز معتقد است در دوران پهلوی لیست نامزدهای انتخاباتی براساس منافع دولت جابجا می‌شد. از نظر «مارک جی گازیوروسکی» شاه به موازات تحكیم كنترل خویش بر حكومت، انتخابات مجلس را به صورت مستقیم تحت اختیار خود گرفت تا مطمئن شود كه مجلس به شخص وی وفادار خواهد بود. فردوست نیز در خاطرات خود به دستور شاه برای تشکیل کمیسیون سه نفره جهت انتخاب نمایندگان مطیع اعتراف می‌کند. بنابراین به گواه تاریخ در رژیم پهلوی «قدرت ناشی از اراده شخص شاه» جایگزین «قدرت ناشی از اراده ملی» گردید.
کد خبر: ۶۹۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۸
دکتر مظفر شاهدی
اگر قرار باشد سازوکار انتخابات و فرایند نماینده‌گزینیِ برای مجالس شورای ملی دوره پهلوی را فقط با یک واژه توصیف کرد، باید گفت به‌معنای دقیقه کلمه: «افتضاح» بود. هم‌چنان‌که نتایج مترتب بر چنین انتخاباتی هم، که در مجالس آن روزگار نمود پیدا می‌کرد، بی‌هیچ اما و اگر و کمترین اغراقی: «مضحک» بود. و هم‌چنان که خواسته شاه بود فقط کسانی به‌عنوان کاندیداهای احزاب وارد عرصه مضحکه انتخابات می‌شدند که پیشاپیش مراتب سرسپردگیِ بی‌حرف و حدیثِ آنان به‌رژیمِ استبدادگرا و مردم‌ستیزِ پهلوی، از سوی ساواک و دیگر دستگاه‌های امنیتی و سیاسی، مورد تأیید و تأکید قرار گرفته بود.
کد خبر: ۶۸۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۱
به روایت احمد توکلی
شب عيد فطر مسؤولين زندان اعلام كردند و گفتند كه يادتان باشد، روبوسى ممنوع است و وجه مجاز آن فقط در عيد نوروز است. گفتم: «اين مسخره‌بازى‌ها چيست؟ بايد روبوسى كنيم.» به آقاى سيد احمد نصرى گفتم: «فردا صبح يادت باشد كه در حياط با هم روبوسى كنيم.» گفت: «باشد.»
کد خبر: ۶۸۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲
تطهیرناشدنی
از زمان برآمدن رضاخان در صحنه سیاسی کشور، مبارزه با دین و فرهنگی دینی به عنوان یکی از مهمترین موانع تحقق و تداوم استبداد همواره سرلوحه برنامههای رژیم پهلوی قرار گرفت. به طوری که رضاخان پس از سرکوبی خونبار مخالفان و تثبیت پایه‌های قدرتش، از سوی انگلیس، مأموریت یافت فرهنگ اسلامی را از صحنه زندگی مردم خارج کرده و فرهنگ غرب را جانشین آن نماید. رضاخان و بعد از او محمدرضا پهلوی در تلاش بودند تا از طریق مبارزه با روحانیت به عنوان مهمترین نهاد دینی همچنین مبارزه با باورها و شعایر مذهبی و... پایه‌های استبداد را پی‌ریزی کنند. هرچند این اقدامات ضربات جبران‌ناپذیری بر فرهنگ کشور وارد ساخت، ولی در نتیجه مبارزات مردم و روحانیون به رهبری امام خمینی، پایه‌های استبداد در کشور فرو ریخت.
کد خبر: ۶۸۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲
آیت‌الله سعیدی از جمله روحانیون مبارز نهضت امام خمینی است؛ که با توجه به مناسبت‌های پیش‌آمده از جمله ماه مبارک رمضان فعالیت‌های مبارزاتی خود را دنبال می‌کرد. ساواک نیز در مکاتبات خود در سال‌های مختلف با اشاره به فرارسیدن ماه رمضان خواستار کنترل و جلوگیری از سخنرانی‌های وی بود. از این‌رو همواره با تهدید، دستگیری، زندان و شکنجه سعی داشت فعالیت‌های وی را محدود کند. اما براساس اسناد ساواک آیت‌الله سعیدی با بی‌توجهی به این تهدیدات، در سخنرانی‌های خود ضمن تجلیل از امام خمینی، دست به افشاگری علیه جنایات رژیم پهلوی می‌زد.
کد خبر: ۶۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۸
آنتونی پارسونز می‌گوید: «تأثیرات سیاسی جشن شیراز بسیار جدی بود و اکثر برنامههای آن به حواشی افراطی برخی هنرها اختصاص یافته بود که چندان ضروری هم به نظر نمی‌رسید. همچنین چرا باید آن همه هزینه صرف نمایش هنرهای اروپایی، مجموعه‌‌های هنری و [ساختن] مراکز فرهنگی عظیم و پرزرق‌وبرقی می‌شد...»
کد خبر: ۶۸۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۳
به روایت خاطرات
بنا به گفته خانم معصومه جاویدی استقبال از سخنرانی‌های دکتر مفتح به حدی بود که شب‌های جمعه در خیابان و کوچه‌های اطراف مسجد، فرش پهن می‌کردند و مردم و حتی زنان به طور گسترده از سخنان وی استقبال می‌نمودند. به گفته‌ی ایشان شب‌های 19، 21 و 23 ماه رمضان، تاسوعا و عاشورای سال 1353 بیشترین جمعیت در مسجد جهت سخنرانی دکتر مفتح و دیگر روحانیان حضور داشتند. اقدامات و فعالیت‌های دکتر محمد مفتح از چشم ساواک دور نماند و با توجه به سوابق او در مراکز امنیتی و انتظامی، با دقت کنترل و گزارش می‌شد.
کد خبر: ۶۸۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۳
آیت‌الله محی‌الدین انواری در ارتباط میان جامعه و رهبری انقلاب، محوریت با استاد مطهری بوده است: «در آن ایام، جمعی از بازاریان و دانشجویان، نوعی فعالیت داشتند که نمی‌توان آن را گروهی و حزبی نامید. به این ترتیب که بین تهران و قم آمد و شد می‌کردند و اخبار را از تهران به مراجع و خصوصاً امام می‌رساندند. در این فعالیت ابتکار عمل در دست مرحوم مطهری بود و اعلامیه و نوارهای سخنرانی را به تهران منتقل می‌کردند و کارشان پخش اعلامیه‌ها و نوارهای سخنرانی بود و خیلی فعال و در عین حال صمیمانه به این کار می‌پرداختند...».
کد خبر: ۶۸۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۱
انتشار برای اولین‌بار| برگی از خاطرات سردار حجازی
سردار حجازی می‌گوید: ما را بردند در اتاق بازجویی و گفتند بگو. گفتیم چی بگوییم؟ چیزی نمی‌دانیم. کمی کتک زدند. دستبند قپانی می‌زدند. روی یک پا باید می‌ایستادی. با شلاق می‌زدند.
کد خبر: ۶۸۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۱
برگی از خاطرات نیره سادات احتشام‌رضوی
خانم احتشام‌رضوی در بخش دیگر از خاطرات خود درباره اثرگذاری سخنان خود در مراسم تدفین نواب صفوی می‌گوید: در آن زمان «مجله خواندنى‌ها» درباره سخنان شورانگيز و اعتماد به نفسى كه من داشتم، نوشته بود: «روح نواب در كالبد زنش حلول كرده است و مردم را با سخنان آتشين خود، آماده قيام كرده است.» البته واقعيت هم داشت، اگر من در آن زمان موفق مى‌شدم پيكر آقاى نواب را بگيرم، قيام مهم و خونينى به پا مى‌كردم؛ اما متأسفانه پيكر آقاى نواب را به من ندادند. يكى از دوستان پدرم به نام شيخ عباسعلى اسلامى درباره صحبت‌هاى من در مسگرآباد گفته بود: «آقاى نواب احتشام! من خطبه حضرت زينب(س) را در كتاب‌ها خوانده بودم؛ اما امروز خطبه حضرت زينب(س) را به حقيقت خود شنيدم و اين موجب تعجب و شگفتى بسيارى از علما و روحانيون شده بود.»
کد خبر: ۶۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۹
تورقی در خاطرات
علی‌محمد بشارتی یکی از انقلابیون که در بطن فرایند مبارزه علیه رژیم پهلوی در بند و اسارت آن رژیم بود می‌گوید: در زندان براى گرفتن روزه نیز اهتمام مى‌ورزیدم، اما محدودیت‌هاى زیادى براى روزه‌دارى وجود داشت. ماه رمضان انگار براى ساواک و زندان‌بان‌ها ماه روزه و عبادت نبود. اصلا از سحرى و افطار براى زندانیان خبرى نبود.
کد خبر: ۶۷۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۵
روز گذشته به مناسبت میلاد حضرت حجت عده زیادی زوار از شهرستان‌ها به قم آمده بودند. با جمع زیادی از طلاب جهت اقامه نماز مغرب و عشاء در مسجد اعظم تجمع بعد از خاتمه نماز ناگهان عکس قاب شده خمینی را عده‌ای از طلاب بالای منبر برده و به حضار نشان داده شد. سپس چند نفر از طلاب در مدح خمینی اشعاری قرائت نمودند. بعد سید محمدرضا یاسینی نام به منبر رفته و در اطراف امام زمان مطالب دیگری عنوان نموده و در خاتمه بیانات خود ضمن دادن شعار به سلامتی خمینی مردم را با بیانات تحریک‌آمیز جهت مبارزه دعوت و اشاره نمود که ما واهمه به خود راه نمی‌دهیم کما اینکه خمینی پیروز شد.
کد خبر: ۶۷۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۴
روایت شاهدان عینی از فاجعه فیضیه قم
به روايت شاهدان عيني «در آن روز نيروهاي نظامي رژيم به دو دسته تقسيم شده بودند. تعدادي از آنها با لباس‌هاي نظامي و مسلح به سلاح‌هاي گرم اطراف فيضيه مستقر شده و موجب رعب و وحشت شركت‌كنندگان در مراسم به هنگام ورود به مدرسه مي‌شدند، برخي ديگر از آنان با لباس‌هاي مبدل و چماق‌هاي مخفي در ميان جمعيت شركت كننده در مراسم فيضيه پراكنده شده بودند».
کد خبر: ۶۷۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۲
رژیم پهلوی در 23 اسفند 1328 رژیم غاصب صهیونیستی را به صورت «دوفاکتو» به رسمیت شناخت. پس از تشکیل رژیم اشغال‌گر قدس، رژیم پهلوی به همکاری نزدیک با آن رژیم پرداخت. هدف اصلی این دو رژیم از این همکاری را می‌توان ناشی از احساس مشترک هر دو و نیز ایجاد و توسعه سیاست‌های ضدعربی و موافق رژیم صهیونیستی دربین مقامات پهلوی دانست. این دو رژیم علاوه بر همکاری‌های دوجانبه در دهه‌های 1340 و 1350 روابط رسمی سازمانی با سازمان اطلاعات ترکیه برقرار کردند. همکاری میان رژیم پهلوی و رژیم اشغال‌گر قدس و نیز سرویس‌های جاسوسی دو رژیم، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و سرنگونی رژیم پهلوی به پایان رسید.
کد خبر: ۶۷۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
برگی از خاطرات مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین حسینیان
درگیریها به همان شکل ادامه پیدا کرد. بچه‌ها گونی‌های شن گذاشته بودند و حفاظت می‌کردند. اما گاهی ساواکی‌ها می‌آمدند و این‌ها را به رگبار می‌بستند و فرار می‌کردند. آقای ناطق روی یک مینی‌بوس با بلندگو اعلام می‌کرد به دستور امام خمینی حکومت نظامی لغو است، مردم به خیابان‌ها بریزید. ما هم مثل مردم دیگر در خیابان‌ها بودیم و تا شب این درگیریها ادامه پیدا کرد.
کد خبر: ۶۶۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۱
" یک عکس، یک روایت "
... دیروز در تهاجم نظامیان، در گوشه‌ای از خیابان گیر می‌افتد و یک نظامی از فاصله چند متری به سمت او شلیک می‌کند و عکاس روزنامه فوق‌الذکر نیز درست در همین لحظه از این صحنه تصویربرداری می‌نماید... ده‌ها دهان دیروز در خیابان سی‌متری تهران با این فریاد به حادثه‌ای که در شرف وقوع بود، فرمان توقف دادند: «نزن سرباز...»
کد خبر: ۶۵۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۷
بخشی از سخنرانی دکتر موسی حقانی درباره:
قیام 19 دی 1356 در قم سرآغاز اعتراض‌هایی بود که در بهمن سال ۱۳۵۷ به سرنگونی رژیم پهلوی در ایران انجامید، اما اینکه چرا این قیام شکل گرفت و چگونه به سرنگونی رژیم منجر شد پرسشی است که دکتر موسی حقانی، محقق تاریخ و رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر، در سخنرانی پیش رو به آن پاسخ داده است. ایشان نقطه شروع این قیام را به تحولات آبان 1356 بازگردانده و سلسله حوادثی را که در این هشتاد روز رخ داد از عوامل تسریع‌بخش سرنگونی رژیم پهلوی ذکر کرده است.
کد خبر: ۶۵۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۳
