بازخوانی دو پیام از دو مرجع تقلید در فروردین 1342
حمله عمال رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه در دوم فروردین 1342 واکنش مراجع و علمای عراق را هم برانگیخت. با گذشت چند روز از حادثه تلگراف مهمي از سوی آیت‌الله العظمی سید محسن حکیم زعیم حوزه نجف خطاب به علمای قم صادر شد كه آنان را دعوت به مهاجرت به عتبات مي‌كرد. نه روز پس از این پیام، امام خمینی در 23 فروردین 1342 در اقدامی قابل تامل پاسخ مشروحی به تلگراف آیت‌الله حکیم داد. ماجرا چه بود؟
کد خبر: ۸۸۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۳
به بهانه افتتاح مسجد قبا در ماه رمضان
با ورود آیت‌الله مفتح به مسجد قبا، عملاً گرایش و نگاه سیاسی ضدرژیم، تبدیل به بخشی اساسی از فعالیتهای این مسجد شد و به‌تدریج فعالیتهای علمی، فرهنگی و مبارزاتی در این مسجد ادامه یافت. نیروهای مبارز در این مکان گرد هم می‌آمدند تا هم از نظر معنوی و علمی، مقدمات رشد خود را فراهم آورند و هم برنامه‌های مبارزاتی‌شان را قوت بخشند. به این ترتیب، مسجد قبا تبدیل به یکی از مراکز اصلی انقلاب اسلامی در تهران شد.
کد خبر: ۸۸۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۳
روایت اسناد از سیره زعیم حوزه علمیه قم در حفظ استقلال روحانیت
آیت‌الله العظمی سید حسین بروجردی یگانه مرجع تقلید شیعیان که زعامت حوزه علمیه قم را در دهه بیست و سی به عهده داشت، همواره تلاش داشت تا استقلال نهاد روحانیت را در برابر مسائل سیاسی حفظ کرده و از سوءاستفاده رژیم پهلوی از حوزه‌ها جلوگیری کند.
کد خبر: ۸۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۰
پیام زعیم حوزه نجف درباره فاجعه فیضیه قم
همزمان با تحریم عید نوروز 1342 از جانب امام خمینی، رژیم پهلوی رودررویی آشکار خود را در مقابل روحانیت آغاز کرد. دو فروردینماه، در جریان برگزاری مراسم عزاداری شهادت امام صادق(ع) نیروهای ساواک در لباس غیرنظامی با هتک حرمت علما و مراجع تقلید به مدرسه فیضیه حمله برده و طلاب را مورد ضرب و شتم قرار دادند. همزمان با فاجعه فیضیه قم، عوامل رژیم شاه به مدرسه طالبیه تبریز نیز حمله کرده و چند تن از مردم در این حادثه مجروح و یا شهید شدند. بعد از این فجایع مراجع و علمای نجف نیز در همدردی با مراجع قم اعلامیه‌هایی صادر کردند. یکی از این پیام‌ها اعلامیه بسیار مهم آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی در پاسخ به نامه برخی علما در اردیبهشت 1342 بود.
کد خبر: ۸۸۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
مذاکرات محرمانه نفتی ایران در سال 1353
قیمت نفت در سال 1974/1353 چهار برابر شد و به بشکه‌ای ۱۲ دلار رسید. این افزایش قیمت تأثیرات زیادی بر کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه داشت که سال‌ها تحت سلطه قدرت‌های اقتصادی جهان بودند که کنترل کالاهای حیاتی را در دست داشتند. شرایط در کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه تغییر کرد و شروع به جمع‌آوری ثروت و دارایی کردند و همین امر، به دلیل هزینه درآمدها برای خریدهای نظامی تنش‌های سیاسی در خاورمیانه را وخیم‌تر کرد.
کد خبر: ۸۸۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۹
به روایت علی امینی
انتخابات نمایشی و فرمایشی دوران پهلوی علاوه بر اینکه با تخلف و تقلب گسترده همراه بوده، عدم اقبال عمومی را هم به همراه داشته است. علی امینی که در دوران رژیم پهلوی سمت نخست‌وزیری را بر عهده داشت در خاطرات خود روایت جالبی از نحوه برگزاری انتخابات و دلیل عدم مشارکت مردم را مطرح کرده است.
کد خبر: ۸۷۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۲
ویژه‌نامه "انتخابات مجلس" | بازخوانی مجلس سیزدهم
سنت انتخاب نمایندگان فرمایشی نه تنها در سراسر دوره رضاشاه بلکه در دوره سیزدهم مجلس شورای ملی که مصادف با سقوط رضاشاه بود، ادامه یافت. مردم از دولت فروغی خواستند که انتخابات دستوری دوره رضاشاه را ملغی سازد تا ملت بتوانند در حساس‌ترین دقایق تاریخی، نمایندگان حقیقی خود را به مجلس بفرستند و در عریضه‌ای به محمدرضاشاه پهلوی نوشتند:«این وکلا که غالبا هفت دوره است به همین ترتیب، بدون اینکه روح ملت از آن‌ها با خبر باشد، به مجلس ملی وارد شده‌اند...انتخابات تهران پبش چشم ما صورت گرفته و یک نفر از افراد ملت از روی میل رای نداده‌اند و به وسیله پلیس و سپور و عمله و بنا با پشت‌گردنی و رای ماشین شده، صندوق انتخابات پر شده است...»
کد خبر: ۸۷۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۱
بازخوانی
به دنبال قیام گسترده مردمی 29 بهمن 1356 در تبریز در چهلم شهدای قم، رژیم پهلوی در اقدامی این قیام را به غیر ایرانیان نسبت داد، سفارت آمریکا مایل بود دلایل کافی و مستند رژیم را درباره دخالت خارجیان در وقایع تبریز بپذیرد. اما رژیم، هیچ مدرکی برای ارائه نداشت. رژیم برای اینکه نشان دهد از پشتوانه مردمی برخوردار است، در تبریز یک راهپیمایی به نفع خود برگزار کرد. اما سفارت تأکید داشت؛ دهقانان روستایی با اجبار دولت در این اجتماع شرکت کرده‌اند. سفارت در گزارش‌های متعدد، قیام مردم تبریز را تجلی احساسات مذهبی و یک مبارزه مستقیم علیه رژِیم می‌دانست.
کد خبر: ۸۷۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۹
به روایت طاهره لباف
سال دوم بود که باز در اعتصابات شرکت کردم. گارد دانشگاه آمد مرتب اخطار کرد که متفرق شوید و گرنه ما شما را می‌زنیم. به همین دلیل یک دفعه گاز اشک‌آور زد و شروع کردند با باتوم به جان دانشجوها افتادند. صف‌های جلو خانم‌ها و صف‌های بعد آقایان بودند. فرار کردیم. یک دفعه کفشم در گل فرو رفت، دو تا از این گاردی‌ها به من رسیدند و شروع کردند من را زدن که دیگر نفهمیدم چه شد. چشم باز کردم، گویا دانشجوهای پسر رسیده بودند، جلوی این‌ها را گرفته بودند و من را بیمارستان آورده بودند. تا غروب بیهوش بودم.
کد خبر: ۸۷۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۴
انتشار برای نخستین‌بار | انقلاب ایران به روایت اسناد محرمانه امریکا 1
همزمان با آغاز سال جدید میلادی 1979 دولت آمریکا و شخص رئیس‌جمهور کارتر گرفتار بزرگترین چالش تصمیم‌گیری درباره رفتن یا ماندن محمدرضا پهلوی در ایران بود. کاخ سفید در آن ایام به شدت تحت فشار جمهوری‌خواهان به رهبری هنری کیسینجر و دیوید راکفلر بود که به صورت سنتی مهمترین هواداران رژیم پهلوی در آمریکا بودند. به این مناسبت گزارش فوق محرمانه‌ای از جلسه غیررسمی اعضای تصمیم‌گیر درباره این موضوع مهم منتشر شده که در آرشیو شخصی جیمی کارتر وجود داشت. به این مناسبت گزارشی از این جلسه و شرح مذاکرات آن که به تازگی منتشر شده که نتیجه آن انتخاب ژنرال دیوید هایزر برای سفر به ایران و ارائه گزارشی مستقل از وضعیت داخلی ایران بر مبنای مشاهدات مستقیم به کاخ سفید بود.
کد خبر: ۸۶۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۳
بازخوانی پرسشنامه استخدامی رئیس اداره کل سوم ساواک
در قسمت اول مستند پرویز ثابتی که شبکه من‌وتو سوم آذر پخش کرد، مدیر امنیت داخلی ساواک ادعا کرد که در خانواده‌اش هم مسلمان بودند و هم بهائی؛ عمه‌هایش مسلمان و خاله‌هایش بهائی بودند و درباره خودش گفته «من از همان موقع اعلام کردم هیچ دینی ندارم.» علاوه بر آن خودش را یک «آگنوستیک» (ندانم‌گرا) معرفی کرده و مدعی است «هنوز وجود خدایی به طوری که ما می‌شناسیم یا به ما معرفی شده اثبات نشده!»
کد خبر: ۸۵۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۵
بازنشر
حجت‌الاسلام سید احمد کلانتر در شهریور 1344 دستگیر و با قید کفیل آزاد گردید. چهار ماه بعد مجدداً دستگیر و به سه ماه حبس محکوم و در سال 1345 به اتهام فعالیتهای مضره برای مدت 4 ماه به فردوس واقع در استان خراسان جنوبی تبعید شد. در سال 1348 در ساوه دستگیر و به چهار ماه و پانزده روز حبس محکوم شد. در خرداد سال 1349 به اتهام تحریک مردم در مراسم شهید آیت‌الله سعیدی، برای سه سال به زابل تبعید گردید که به علت فعالیت در آنجا، به سراوان منتقل شد و در آنجا نیز به اتهام اهانت به شاه دستگیر و به دو سال حبس تأدیبی محکوم شد. در خرداد 1354 به اتهام شرکت در تظاهرات مدرسه فیضیه دستگیر، ولی تبرئه شد. او در سال 57 که با تعداد دیگری از مبارزین روحانی در انارک نائین تبعید بود، جهت تداوم مبارزه محل تبعید را ترک و به قم وارد شد و در 14 /9 /57 در تظاهرات بر اثر برخورد گلوله مجروح شد.
کد خبر: ۸۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۵
مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرد؛
آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار اخیر با مردم خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان به اولین روزهای مبارزه آشکار خود با رژیم پهلوی در آن در شهرهای بیرجند و زاهدان اشاره کردند.از این رو مرکز اسناد انقلاب اسلامی اسنادی از اولین مبارزات آشکار آیت‌الله خامنه‌ای با رژیم پهلوی را منتشر می‌کند.
کد خبر: ۸۵۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۱
حجت‌الاسلام سید احمد کلانتر در شهریور 1344 دستگیر و با قید کفیل آزاد گردید. چهار ماه بعد مجدداً دستگیر و به سه ماه حبس محکوم و در سال 1345 به اتهام فعالیتهای مضره برای مدت 4 ماه به فردوس واقع در استان خراسان جنوبی تبعید شد. در سال 1348 در ساوه دستگیر و به چهار ماه و پانزده روز حبس محکوم شد. در خرداد سال 1349 به اتهام تحریک مردم در مراسم شهید آیت‌الله سعیدی، برای سه سال به زابل تبعید گردید که به علت فعالیت در آنجا، به سراوان منتقل شد و در آنجا نیز به اتهام اهانت به شاه دستگیر و به دو سال حبس تأدیبی محکوم شد. در خرداد 1354 به اتهام شرکت در تظاهرات مدرسه فیضیه دستگیر، ولی تبرئه شد. او در سال 57 که با تعداد دیگری از مبارزین روحانی در انارک نائین تبعید بود، جهت تداوم مبارزه محل تبعید را ترک و به قم وارد شد و در 14 /9 /57 در تظاهرات بر اثر برخورد گلوله مجروح شد.
کد خبر: ۸۴۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۳۰
به روایت آیت‌الله درّی نجف‌آبادی
حمله به طلاب را شروع كردند و با چوب و چماق و باتون حملات را گسترش دادند. البته طلاب نيز در مقابل اين موج حمله و خشونت آن‌ها بى‌تفاوت ننشستند و عكس‌العمل نشان دادند و از طبقه‌ى فوقانى با آجر به آن‌ها حمله كردند و اين موجب شد كه در مرحله‌ى اول اين‌ها مقدارى عقب‌نشينى كنند؛ اما آن‌ها با يك برنامه‌ى هم‌آهنگ دوباره حمله را آغاز كرده و به سمت طلبه‌ها تيراندازى كردند.
کد خبر: ۸۳۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۴
تطهیرناشدنی
درخواست فشار و شکنجه به متهم بایستی به وسیله عطارپور(حسین‌زاده) ناصری(عضدی) و پرویز ثابتی صورت گرفته باشد و مقدم نیز به نوبه خود از نصیری و نصیری هم از شاه خائن و جلاد اجازه گرفته باشد.
کد خبر: ۸۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۳
روایت سقوط 4 / ارتشبد حسن طوفانیان
یک خارجی که من با او شرفیاب بودم به اعلی‌حضرت توصیه کرد، نمی‌گویم به خارجی‌ها گوش نکنید ولی خودتان هم تصمیم بگیرید فقط به حرف خارجی توجه نکنید، خودتان هم تصمیم بگیرید.
کد خبر: ۸۳۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۶
روایت سقوط 6 / بهمن آبادیان
با توجّه به تمام منابع بسیار عظیمی که ایران در دست داشت نتوانست این‌ها را به‌صورت صحیح manage [اداره] کند و وضع کشور را به جایی رسانده بود که بخش خصوصی‌اش کاملاً کنترل از دستش رفته بود. بخش دولتیش هم سازمان برنامه، اصلاً مسئولیّتی وجود نداشت. صحبت می‌کردیم با بخش‌های مختلف مثلاً شهرسازی صحبت از میلیارها دلار می‌شد بدون این که بدانند که برای چه می‌خواهند این منابع را خرج کنند. یک حسی بود که حقیقتاً هیچ کسی در کنترل نیست در ایران، درست یک سال قبل از انقلاب.
کد خبر: ۸۳۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۴
روایت سقوط 3 / غلامرضا مقدم
طی ده سال قبل از انقلاب ۱۳۵۷ بودجه ارتش چندین برابر شد و در سال‌های آخر به حدود ۱۰-۱۲ میلیارد در سال رسیده بود یعنی یک چیزی در حدود ۸-۹ درصد تولید ناخالص ملی. ولی بودجه‌ای که به آموزش و پرورش تخصیص داده می‌شد خیلی کمتر از این‌ها بود و شاید ۱۰ درصد بودجه ارتش و تسلیحات نمی‌شد.
کد خبر: ۸۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۱
روایت سقوط 2 / محمدمهدی سمیعی
خیلی راجع به پسرش صریح است و در واقع اینجا خیلی بی‌رحمانه می‌گوید؛ علناً می‌گوید: «من اصلاً نمی‌دانم که این [ولیعهد] واقعاً می‌تواند و دلش می‌خواهد که سلطنت بکند یا نه؟
کد خبر: ۸۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۲
