پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ سال 1357 سال خون و اعتراض در شهرهای مختلف
کشور بود. در این راستا شهر شیراز از کانونهای داغ مبارزه بارژیم پهلوی بود. یکی
از این بهانهها مربوط به سخنرانی روز عید سعید غدیر خم بود که با واکنش و سرکوب
شدید ساواک روبهرو شد. در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در شیراز» که
توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منشر شده آمده است:
بنابه
دعوت سیدكرامتالله ملكحسینی، امام جماعت مسجد حبیب، در روز 18 ذیحجه، عید غدیرخم،
مردم در این مسجد اجتماع كرده بودند. در اثنای سخنرانی علیاكبر مكارم مشهور به
رضوانی كه علیه رژیم سخن میگفت با دخالت افسری به نام سرهنگ عطاءالله
قاسمی بین مأموران و تجمعكنندگان در مسجد درگیری به وجود میآید. طولی نمیكشد از
زمین و هوا با هلیكوپتر اجتماعكنندگان به گلوله بسته میشوند و سه نفر به شهادت میرسند.
در
ارتباط با واقعه مزبور روزنامه اطلاعات چنین گزارش كرده است:
«حدود
سه هزار نفر از مردم این شهر [شیراز] در مسجد جامع حبیب اجتماع كردند. پلیس، راه
را بر تازهواردین بست و با شلیك گلوله و گاز اشكآور اجتماعكنندگان را متفرق
كرد، در نتیجه 3 نفر به نامهای: محمود دهقانی (44ساله)، علیاصغر خلفینژاد
(19ساله- دیپلمه)، جواد زاهدی (اهل استهبان) به ضرب گلوله به شهادت رسیدند و 7 نفر
دیگر به نامهای اصغر و جعفر ذوالقدر، علی علیخواه، خسرو عابدی، علی توكلیان، علی
حكیمی و حسن حسنی مجروح شدند. برای متفرق كردن اجتماعكنندگان بیش از 30 تانك و دیگر
خودروهای ارتش مقابل مسجد مستقر شده بودند».
پس
از این واقعه سیدكرامتالله ملكحسینی به عنوان محرك اصلی دستگیر و تحویل فرمانداری
نظامی شد كه پس از محاكمه در زندان عادلآباد شیراز زندانی شد.
علاوه
بر واقعه مزبور اجتماع دیگری كه به مناسبت عید غدیر خم در فلكه مصدق برگزار شده
بود با دخالت مأموران به خون كشیده شد. جریان از این قرار بود كه در حین سخنرانی
سخنران اجتماع، فرماندار نظامی با فحاشی سعی كرد از ادامه مراسم جلوگیری به عمل
آورد. در نتیجه موجب درگیری بین طرفین شده و با تیراندازی از سوی مأموران به
اجتماعكنندگان هفت تن به شهادت رسیده و عدهای مجروح شدند. به دنبال وقایع مزبور
و به شهادت رسیدن و مجروح شدن عدهای از مردم آیتالله بهاءالدین محلاتی اعلامیهای
منتشر كرد. در بخشی از اعلامیه وی چنین آمده بود:
«وا
اسفا، با اینكه این مجلس مذهبی در كمال آرامش در مسجدی در گوشهای از شهر بزرگ شیراز
برگزار میشد و هیچگونه بینظمی و تخریب كه مجوز مداخله نیروهای نظامی به زعم
آنان باشد، مشهود نبود و شعاری جز صلوات و ادای احترام به پیشوایان مذهبی كه رژیم
مدعی علاقه و احترام به آنان است مشهود نبود، در حالی كه خطیب گویای اهمیت عید غدیر
در اسلام بود، ناگهان بدون هیچ اخطار قبلی تانكهایی كه از ثروت عمومی مردم خریده
شده و باید برای حفظ جان و مال مردم در موقع هجوم بیگانگان به كشور به كار برده
شود، مردم را گلولهباران كرد و عدهای را مقتول و مجروح نمود.
از نظر اینجانب با تأثر شدیدی كه از درگذشت
برادران عزیز مسلمانم دارم، برای چندمین بار انزجار و تنفر شدید خود را از روشی كه
دولت نظامی برای محو و نابودی مردم و مملكت در پیش گرفته ابراز مینمایم و به
مناسبت شهادت جوانان ارزنده یك هفته عزای عمومی اعلام میدارم. مقتضی است در این یك
هفته اهالی محترم شیراز با نصب پرچم سیاه بر دكاكین و مغازهها و مؤسسات در این
عزای ملی شركت نمایند و بدین وسیله خانوادههای داغدار را تسلی دهند».
از
سوی دیگر چند تن از اعضای «جمعیت حقوقدانان ایران» شعبه استان فارس ضمن تحصن در
اتاق دادستان شیراز، دادخواستی را در این رابطه تسلیم دادستان كردند. آنان اعلام
كردند تا هنگام حصول نتیجه و اعلام نام مسببین این وقایع به تحصن خود ادامه خواهند
داد. دادستان شیراز نیز تأكید كرد كه با سرعت و قاطعیت لازم مشغول بررسی علل این
حادثه و شناسای عاملان آن میباشد.