مرکز اسناد انقلاب اسلامی

با حمله متفقین، اغلب مردم اورمیه به شهرها و دهات اطراف پناه بردند. جمعی از آنان در تبریز پناه گرفته بودند و جمعی دیگر در شهرها و روستاهای اطراف توطن گزیده بودند.

در جریان جنگ دوم جهانی، با وجود این که ایران بی طرفی خود را در جنگ اعلام کرده بود، خاک کشور مورد تجاوز نیروهای متفقین قرار گرفتند. و بسیاری از شهرهای کشور مورد تاخت و تاز نیروهای متفقین فرار گرفتند. از جمله ایران شهرها می‌توان به سبزوار اشاره کرد. هر چند مردم سبزوار حضور نيروهاي بيگانه را در شهر برنتابيدند، و از همان لحظات ورود نيروهاي شوروي به مقاومت در مقابل آنان پرداختند. علی‌رغم این مقاومت، اشغال سبزوار پیامدهای جبران‌ناپذیری از جمله قحطي و گرسنگي، افزايش ناامني و راهزني، رواج امراض و بيماري،دخالت در مسائل سياسي«انتخابات» و... را برای مردم شهر به دنبال داشت.

هنگامی که می‌خواستم به نجف‌آباد بروم، تعدادی از این اعلامیه‌ها را تهیه کردم و آنها را در داخل گونی جاسازی کردم. اغلب، اعلامیه‌ها را در لابه‌لای لباس‌های کهنه و وسایلی که همراه داشتم می‌گذاشتم و گاهی هم با کتاب و جزوه، روی این اعلامیه‌ها را می‌پوشاندم...

علی آقا محمدی می‌گوید:«در زمانی‌که آیت‌الله مدنی در همدان بودند، غالب مبارزان مذهبی که به همدان می‌آمدند به منزل ایشان می‌رفتند و منزل ایشان جایگاه مطمئنی برای پناه گرفتن مبارزان بود..».

شهید محراب آیت‌­الله سید اسدالله مدنی در طول فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی خود، از تمامی ظرفیت‌های خود و مردم برای آبادانی، توسعه اجتماعی و رشد فرهنگی و تعالی شهروندان بهره گرفت. به عنوان نمونه تلاش‌های وی در تأسیس مسجد مهدیه همدان، تأسیس دارالایتام مهدیه، تأسیس قرض­‌الحسنه مهدیه همچنین تأسیس کتابخانه مهدیه در همدان منشأ خدمات بسیاری در این شهر شد.

بعد از کشتار بی‌رحمانه مردم در 17 شهریور 1357 احساسات ضد استبداد و ضد استکبار در شهرهای کشور آشکارتر گردید. تنها چند بعد از این کشتار در 21 شهریور در جلسه‌ای که در انجمن ایران و امریکا در اصفهان برگزار شد کنسول مک کافی به حضار که عمدتاً خانم های امریکایی بودند گفت ایران از ثبات سیاسی برخوردار است و نباید شایعات را جدی گرفت. بر طبق تحلیل ساواک، علت سخنرانی کنسول، زدودن وحشتی بود که جامعه امریکایی به آن دچار گشته بود و سعی می کردند کمتر در انظار عمومی ظاهر شوند.

در پخش و تکثیر اعلامیه‌ها هم افراد بسیاری نقش داشتند. در اراک تعداد زیادی از معلمین، کارگران کارخانجات به خصوص ماشین سازی، کشاورزان، کسبه و دانشجویان و ... در توزیع اعلامیه‌ها نقشی فعالیت داشتند.

در شهریور ماه 1357 مردم ساوه به مناسبت‌های مختلف علیه رژیم پهلوی دست به تظاهرات زدند. بنابر اسناد در اول شهریور این سال 250 نفر از مردم از مسجد مقدس‌زاده شهر ساوه شروع به تظاهرات کردند. علاوه بر این مقارن ساعت 4 بامداد روز دوم شهریور در خاتمه مراسم احياء مردم دوباره اقدام به دادن شعار به نفع امام خمینی داده‌اند. علاوه بر این در روزهای بعد به خصوص ششم و بیست و سوم این ماه نیز مردم ساوه به خیابان‌ها ریختند و علیه رژیم پهلوی تظاهرات کردند.

پیاده به طرف شهربانی حرکت کردم. تمام جمعیتی که در مسجد بودند، پشت سر من راه افتادند. جمعیت، اول صلوات، بعد شعار «لااله الا الله» و بعد «الله اکبر» می‌گفتند. تا اینکه آرام آرام شعار «درود بر خمینی» را شروع کردند.

به گواهی اسناد موجود، اولين تظاهرات مستقل زنان كشور در زنجان صورت گرفته است. این راهپیمایی در روز نهم شهریورماه 1357 و در پی شهادت احمد مرتضایی یکی از انقلابیون زنجان شکل گرفت. مرتضایی در 5 شهریور بر اثر اصابت گلوله توسط ماموران رژیم به شهادت رسید.