مرکز اسناد انقلاب اسلامی

با اوج‌گیری فعالیت‌های گروهك منافقین در اوایل دهه‌ شصت، با تلاش‌های پیگیر مأموران كمیته حدود چهل نفر از اعضا و هواداران منافقان خلق در سبزوار بازداشت شدند و مقادیر چشمگیری مواد منفجره، كوكتل‌مولوتف، سه‌راهی، اسناد، نشریات و جزوات آنان كشف و ضبط شد. آن‌ها می‌خواستند یک جنایت هولناک را در سبزوار طرح‌ریزی کنند که با فعالیت انقلابی نیروهای کمیته انقلاب و همکاری مردم سبزوار این توطئه در نطفه خفه شد.

خیابان "فرح" که با اقدامات انقلابیون به خیابان "امام خمینی" تغییر نام داد، مرکز اصلی فعالیت‌های انقلابیون شوشتر بود و اولین راهپیمایی علیه رژیم پهلوی هم از این خیابان شکل گرفته بود.

در روز عيد فطر 57، بيش‌ از پنجاه‌ هزار نفر از مردم‌ يزد پس‌ از اقامه‌‌ نماز عيدفطر در مقابل‌ مسجد حظيره‌ اجتماع‌ كردند. جمعيت‌ در حالي‌ كه‌ آيت‌الله صدوقي‌ و چند تن‌ از روحانيون‌ در پيشاپيش‌ آنها در حركت‌ بودند، در صفوف‌ منظم‌ در خيابان‌هاي‌ شهر به‌ راه‌ افتادند.تظاهركنندگان‌ از مسير خيابان‌ پهلوي‌، ميدان‌ اميرچخماق، خيابان‌هاي‌ ثريا، سلسبيل‌ و شهرباني‌ عبور كردند. تعداد زيادي‌ از زنان‌ با چادر مشكي‌ نيز در اين‌ راهپيمايي‌ شركت‌ داشتند. اولين‌ جرقه‌‌ پيوند بين‌ مردم‌ یزد و ارتش‌ در اين‌ راهپيمايي‌ زده‌ شد.

روز عيد فطر 54، بيش از هرچيز ميدانى براى نمايش همبستگى نيروهاى مبارز بود. برپايه‌ گزارش‌هاى ساواك ساعت 6 صبح مراسم نماز عيد فطر با شركت بيش از دوهزار نفر از طبقات مختلف مردم خرم‌آباد به امامت آيت‌الله مدنى در محوطه‌ مسجد جامع حوزه‌ كماليه برگزارشد. ساعت 7:30 نيز ايشان به منبر رفته و درباره‌ حضرت على(ع)، بى‌حجابى و مسأله‌ اسرائيل سخنانى ايراد کرد. در اين منبر ضمن نقل مسأله از امام خمينى، از مردم خواست تا براى سلامتى ایشان دعا كنند. هم‌چنين تبعيد ايشان را عملى ضددينى برشمرد.

پس از نماز عيد فطر، مردم در صفوف منظم به طول چندكيلومتر، از مسير ميدان «گيتي نورد» به طرف بازار و خيابان 17 شهريور و از جلوي شهرباني سابق، خيابان ابن‌سينا، ميدان‌شهرداري و مسجد صاحب الزمان (عج)، در حالي كه شعارهاي انقلابي سر مي‌دادند و پلاكاردها و تمثال بزرگ حضرت امام را كه براي اولين بار در جلوي صفوف راهپيمايي در دست داشتند، اقدام به راهپيمايي نمودند. سپس در پشت مسجد صاحب‌الزمان (عج) كه فضاي نسبتاً وسيعي بود، تجمع كردند و باز آقاي فاضل هرندي سخنراني نموده وخواستار حضور مستمر مردم در صحنه‌ي مبارزه شد.

جریان کشف حجاب را کاملا یادم هست. در این زمان من ۹ یا ۱۰ سال داشتم و فقط می‌دانم که عده‌ای را دعوت کردند در باغ ملی، ما بچه بودیم رفتیم، صدای ساز و آواز می‌آمد و گفتند نمایش می دهند و من رفتم پشت در؛ زن‌ها اول با حجاب آنجا رفتند و وقتی که آمدند بیرون، دیدیم که اینها حجاب ندارند. بعضی از آنها یک کلاه سرشان گذاشتند، سرشان را از خجالت داخل آن کردند. برخی از آنها دست شان را به صورتشان می گرفتند و از آنجا به سرشان می گرفتند با یک وضع بسیار موهنی از آنجا خارج می شدند.

بعد از انتشار خبر شهادت آیت‌الله محمدرضا سعیدی، نوعی سازماندهی هم میان طلاب شکل می‌گیرد تا تحرک حوزه علمیه مشهد نمود بیشتری بیابد. از آن جمله می‌توان به تهیه اطلاعیه‌ای دست نویس به امضای "حوزه علمیه مشهد" در این رابطه اشاره کرد.

قیام 15 خرداد 1342 فقط در چند شهر به وقوع نپیوست بلکه مردم ایران در شهرهای مختلف کشور در حمایت از مرجع تقلید خود وارد میدان شدند. از این رو، 15 خرداد به یک جنبش سراسری تبدیل شد که نه تنها در طول نهضت، بلکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به عنوان نقطه عطف تاریخ انقلاب اسلامی مورد توجه مردم بود. لذا به فاصله چهار ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم سراسر کشور، در نخستین سالگرد قیام 15 خرداد بعد از پیروزی انقلاب، طی مراسمی، یاد و نام شهدای 15 خرداد را گرامی داشتند. از آن جمله می‌توان به مراسم بزرگداشت شهدای 15 خرداد در قم، اهواز، اصفهان،‌تبریز، مشهد، ورامین، قائمشهر، اردبیل، یزد، اراک، یاسوج و ... اشاره کرد که با حضور همگانی مردم و صدور بیانیه برگزار شد.

نخستين واكنش به دستگيري امامخميني ازسوي دانشجويان دانشكده‌ كشاورزي کرج صورت گرفت. آنها دست به تظاهرات زده و درپايان اعلاميه‌اي در پشتيبانياز امام خميني قرائت كردند كه در آن آزادي فوري ايشان درخواست شده بود. ساواك يكياز عوامل اصلي اين مراسم را، از اعضاي سابق فدائيان اسلام و از نزديكان نوابصفوي دانست كه «داراي احساسات مذهبي بوده است.»

بعد از انتشار خبر بازداشت امام خمینی، عده‌ای از مردم شیراز از زن و مرد در مسجد جامع عتیق جمع شدند. همه منتظر آمدن آیت‌الله دستغیب به مسجد بودند. در این اثنا عده‌ای با پیراهن مشكی با شعار حسین، حسین به مسجد جامع وارد شده و گفتند آیت‌الله دستغیب به مسجد نو رفته است. لذا همه جمعیت به سوی مسجد نو به راه افتاده و به افراد حاضر در آنجا پیوستند. بدین ترتیب جمعیت عظیمی در مسجد نو اجتماع كردند.