بیست و هشتم شهریور 1333، علی امینی وزیر دارایی دولت زاهدی متن توافقنامه با کنسرسیوم بین‌المللی نفت را امضا کرد.7 آبان ماه 1333 این قرارداد به امضای محمدرضا پهلوی رسید و روز بعد اولین كشتی نفت‌كش متعلق به كنسرسیوم كشورهای غربی، در آبادان بارگیری كرد و دوران جدیدی از تسلط کشورهای خارجی بر منابع اقتصادی ایران و غارت ثروت‌های عظیم ملی توسط امریکا آغاز شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نفت ایران رسما ملی شد اما همچنان اولین و اصلی‌ترین محل منازعه ایران و امریکا بود. اما در این مدت جمهوری اسلامی نه تنها بر ساز و کار دور زدن تحریم‌ها و بی اثر کردن آن‌ها تسلط یافت بلکه در به کارگیری سیاست‌های ضدتحریمی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز کارنامه‌ای درخشان از خود نشان داد.
تطهیرناشدنی
بسیاری از مورخین و صاحب نظران بر این باورند که در رژیم پهلوی قوه قضائیه تقریبا به طور کامل در قوه مجریه ادغام شده بود. تصمیمات قضائی منعکس کننده میل دولت بود. علاوه بر این شعاع عمل قوه قضائیه به تدریج با گسترش دادگاه‌ها نظامی و دادگاه‌های اختصاصی غیرنظامی محدود شده بود. بنابراین تحت حکومت رضاشاه و محمدرضا شاه هر دو، نظام قانونی مملکت بر این اساس مبتنی شده بود که حکومت اشتباه نمی‌کند. روند سیستم قضا در رژیم پهلوی باعث شد قضات و وکلای دادگستری از نخستین گروه‌هایی باشند که در سال 1356 نارضائی خود را از رژیم علنی سازند به طوری که اکثریت آن‌ها در سال 1357 به موج انقلاب پیوستند.
رابطه شاه با آمريكاييان چنان صميمانه شده بود كه جرج آلن سفير آمريكا در ايران، بعد از ظهر هر شنبه با شاه تنيس بازی میكرد و بعد از آن غالبا برای صرف ويسكی و گفتگو با شاه در كاخ میماند. هر دوشنبه جرج آلن شام را ميهمان شاه و خانواده‌اش بود و پس از آن به گفتگو میپرداختند.
17 فروردین 1299 شیخ محمد خیابانی قیام خود را در تبریز آغاز کرد. این قیام که شش ماه به طول انجامید، دستاوردها و تأثیرات مهمی در تاریخ معاصر برجای گذاشت؛ احیای سنت دیرین مبارزه با استعمار، سست کردن پایه‌های قرارداد 1919 (معامله فروش ایران به انگلستان) و... نمونه‌ایی از این دستاوردها است. این قیام سرانجام به دلایلی از جمله؛ فقدان پایگاه مردمی، عدم تدارک نظامی کافی، عدم تأمین هزینه نهضت، دست‌كم‌گرفتن قزاق‌ها و سرانجام با دخالت دولتِ مشیرالدوله و نمایندگی مخبرالسلطنه و با شهادت رهبری نهضت در تاریخ 22 شهریور 1299 خاموش شد.
20 سال پس از 11 سپتامبر
بیست سال از ماجرای 11 سپتامبر 2001 گذشته است و حالا تمام دنیا به این نتیجه رسیده که ایالات‌متحده در تمام اهدافی که از حمله به عراق و افغانستان داشت شکست خورده‌است. حالا ایالات‌متحده دیگر تنها ابرقدرت و پیروز جنگ‌های خود در کشورهای مختلف نیست. علاوه بر آن، آمریکا حالا نه از بعد بیرونی و سیاست خارجی، بلکه در درون نیز دچار شکاف‌های گسترده و آشفتگی‌های سیاسی و همچنین امنیتی است. افول آمریکایی درنهایت یک پروسه است؛ پروسه‌ای که از سال‌ها پیش‌آغاز شده و با جاه‌طلبی‌های نظامی آمریکا در سال‌های آینده نیز به سمت نقطه نهایی خود در حرکت خواهد بود.
حادثه یازده سپتامبر 2001 از جمله حوادث مهم تاریخی است که با توطئه صهیونیستی-امریکایی به وجود آمد و به بهانه‌ای برای ادامه سیاست‌های استکباری امریکا به خصوص در غرب آسیا تبدیل شد. انفجار برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در صبح 11 سپتامبر همچنان با شبهات متعددی روبرو است. نقش مقامات وقت امریکا و هماهنگی آن‌ها با طراحان صهیونیستی آنچنان برجسته است که فصل مشبعی از جریانات را می‌توان در آن بررسی کرد.
جلال آل احمد که از جمله طرفداران هویت خودی و فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان است، ریشه عقب ماندگی ایران را در دو بعد بیرونی و درونی بررسی می کند. وی در دو اثر «غرب زدگی» و « در خدمت و خیانت روشنفکران» به تفصیل علل عقب ماندگی ایران را مورد بررسی و مداقه قرار می دهد.
در تکوین نظام فکری و عمل سیاسی آیت الله سید محمود طالقانی، جریان‌های مختلف فکری از جمله جـــریان بیداری اسلامی، جریان اندیشه انقلابــــی، جریان مشروطه‌خــــــواهی، جریان روشنفکری دینی و... اثرگـــذار بوده اند. آیت الله طالقانی از نظرات و آرای بیدارگران جهان عرب نیز بسیار بهره برد و آثار اندیشمندانی چون رشیدرضا، کواکبی، سید قطب و امثالهم را همواره مورد توجه قرار می داد.
آیت‌الله سید محمود حسینی شاهرودی از علمای مطرحی است که هم‌زمان با حضور در نجف، نسبت به وقایع سیاسی رخ داده در ایران بی‌تفاوت نبود. ایشان در مواجهه با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، فاجعه مدرسه فیضیه و بازداشت امام خمینی و علما در نیمه خرداد 1342، از جنایت‌های رژیم پهلوی اعلام انزجار نمود. ایشان در همان برهه، طی تلگرافی خطاب به شاه نوشت: نسبت به «حوادث اخیر و دستگیری علمای اعلام سلب راحت نموده و انزجار خود [را] از اعمال دولت اظهار می‌داریم.» به دنبال تبعید امام خمینی از ایران، آیت‌الله حسینی شاهرودی علیه این اقدام رژیم شاه موضع‌گیری کرد و به گزارش ساواک، پس از ورود امام به عراق، به ایشان ملحق شد.
پس از آن... آیت‌الله قدوسى مبارزه‌اى پى‌گير و همه‌جانبه را عليه سازمان منافقين آغاز كرد. با تلاش‌های او، خانه‌هايى كه توسط سازمان غصب شده بود، بازپس گرفته شد و برخی نشريات وابسته به سازمان منافقين که به تشويش اذهان عمومى مى‌پرداختند توسط دادستانى تعطيل شدند.
