مرکز اسناد انقلاب اسلامی

خیابان "فرح" که با اقدامات انقلابیون به خیابان "امام خمینی" تغییر نام داد، مرکز اصلی فعالیت‌های انقلابیون شوشتر بود و اولین راهپیمایی علیه رژیم پهلوی هم از این خیابان شکل گرفته بود.

در روز عيد فطر 57، بيش‌ از پنجاه‌ هزار نفر از مردم‌ يزد پس‌ از اقامه‌‌ نماز عيدفطر در مقابل‌ مسجد حظيره‌ اجتماع‌ كردند. جمعيت‌ در حالي‌ كه‌ آيت‌الله صدوقي‌ و چند تن‌ از روحانيون‌ در پيشاپيش‌ آنها در حركت‌ بودند، در صفوف‌ منظم‌ در خيابان‌هاي‌ شهر به‌ راه‌ افتادند.تظاهركنندگان‌ از مسير خيابان‌ پهلوي‌، ميدان‌ اميرچخماق، خيابان‌هاي‌ ثريا، سلسبيل‌ و شهرباني‌ عبور كردند. تعداد زيادي‌ از زنان‌ با چادر مشكي‌ نيز در اين‌ راهپيمايي‌ شركت‌ داشتند. اولين‌ جرقه‌‌ پيوند بين‌ مردم‌ یزد و ارتش‌ در اين‌ راهپيمايي‌ زده‌ شد.

پس از نماز عيد فطر، مردم در صفوف منظم به طول چندكيلومتر، از مسير ميدان «گيتي نورد» به طرف بازار و خيابان 17 شهريور و از جلوي شهرباني سابق، خيابان ابن‌سينا، ميدان‌شهرداري و مسجد صاحب الزمان (عج)، در حالي كه شعارهاي انقلابي سر مي‌دادند و پلاكاردها و تمثال بزرگ حضرت امام را كه براي اولين بار در جلوي صفوف راهپيمايي در دست داشتند، اقدام به راهپيمايي نمودند. سپس در پشت مسجد صاحب‌الزمان (عج) كه فضاي نسبتاً وسيعي بود، تجمع كردند و باز آقاي فاضل هرندي سخنراني نموده وخواستار حضور مستمر مردم در صحنه‌ي مبارزه شد.

جریان کشف حجاب را کاملا یادم هست. در این زمان من ۹ یا ۱۰ سال داشتم و فقط می‌دانم که عده‌ای را دعوت کردند در باغ ملی، ما بچه بودیم رفتیم، صدای ساز و آواز می‌آمد و گفتند نمایش می دهند و من رفتم پشت در؛ زن‌ها اول با حجاب آنجا رفتند و وقتی که آمدند بیرون، دیدیم که اینها حجاب ندارند. بعضی از آنها یک کلاه سرشان گذاشتند، سرشان را از خجالت داخل آن کردند. برخی از آنها دست شان را به صورتشان می گرفتند و از آنجا به سرشان می گرفتند با یک وضع بسیار موهنی از آنجا خارج می شدند.

قیام 15 خرداد 1342 فقط در چند شهر به وقوع نپیوست بلکه مردم ایران در شهرهای مختلف کشور در حمایت از مرجع تقلید خود وارد میدان شدند. از این رو، 15 خرداد به یک جنبش سراسری تبدیل شد که نه تنها در طول نهضت، بلکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به عنوان نقطه عطف تاریخ انقلاب اسلامی مورد توجه مردم بود. لذا به فاصله چهار ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم سراسر کشور، در نخستین سالگرد قیام 15 خرداد بعد از پیروزی انقلاب، طی مراسمی، یاد و نام شهدای 15 خرداد را گرامی داشتند. از آن جمله می‌توان به مراسم بزرگداشت شهدای 15 خرداد در قم، اهواز، اصفهان،‌تبریز، مشهد، ورامین، قائمشهر، اردبیل، یزد، اراک، یاسوج و ... اشاره کرد که با حضور همگانی مردم و صدور بیانیه برگزار شد.