مرکز اسناد انقلاب اسلامی

با شروع نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی ملی‌گراها همواره سعی داشتند با کم‌رنگ نشان دادن نقش امام خمینی در مبازرات فضا را به نفع خود تغییر دهند. بازرگان حركت امام خمینی و روحانیت را «الحاق و اجابتی به دعوت پی‌گیر ملّیون» معرفی نموده و ناباورانه مدعی رهبری اکثریت مردم و انزوای امام خمینی بود. در پائیز 1357 و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، ملیون طی نشستی در دانشگاه تهران، به این اجماع می‌رسند که: «خمینی دیگر برداشتی از اوضاع ایران ندارد» بنابراین اینان انحراف مسیر انقلاب اسلامی از راه تاثیرگذاری بر امام خمینی را دستور کار خود قرار دادند. آنان ضمن تمایل به غرب به امریکا اطمینان می‌دهند که «جنبش اسلامی ‌بطور اساسی متمایل به غرب است».

شهید نواب صفوی یکی از شخصیت‌های مهم مبارزاتی تاریخ معاصر است که اولین راه رسیدن به جامعه آرمانی و مطلوب را اجرای دستورات اسلام معرفی می‌کند. از نظر وی مهم‌ترین راهی که اسلام برای اصلاح جامعه و افراد معرفی کرده امر به معروف و نهی از منکر است. همچنین وی معتقد بود باید از دین اسلام در برابر هجوم دشمنان محافظت کرد. او با بسیج کردن مردم و دعوت از آن‌ها به تظاهرات، اعتراض و هشدار خود را به گوش مسئولان می‌رساند. اتحاد مسلمین یکی دیگر از برنامه‌های مبارزاتی شهید نواب بود که در سخنرانی‌هایش در ایران و سایر کشورهای مسلمان، جامعه اسلامی را به اتحاد در برابر دشمنان دعوت می‌کرد. از دیگر روش‌های مبارزاتی نواب صفوی ایجاد رعب و ترس در دل دشمنان و معاندین بود. برکناری و مجازات شاه و مسئولان فاسد آخرین راهی بود که نواب برای رسیدن به اهدافش آن را انتخاب نمود.

ميرمحمد حسين رسام تحليلگر ارشد سفارت انگليس در تهران می‌گوید: «در مدتي که براي سفارت انگليس کار مي‌کردم، به اين نتيجه رسيدم که دولت انگليس در صدد بود تا به مرتبطان خود القا کند که اين انتخابات نقطه‌ عطفي براي افرادي که با نظام زاويه دارند به‌شمار مي‌رود و آنها با اقدامات مؤثر در اين دوره از انتخابات کشور را دچار تغيير در ساختار يا تغيير در رفتار مي‌کنند و به آنها اين اميد را مي‌دهند که در صورت بروز مشکل از حمايت اروپايي‌ها و اتحاديه‌ اروپا برخوردار خواهند بود».