مروری بر زندگینامه دکتر عباس شیبانی

پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛  عباس شیبانی در 20 آبان 1310 در تهران متولد شد. در سال 1329 فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد. در سال 1330 وارد دانشگاه شد و در 16 مهرماه 1332، به همراه تعدادی از اعضای کمیته دانشگاه نهضت ملی، در اعتراض به محاکمه دکتر مصدق، دانشگاه را تعطیل کردند. در سال 1335 در تظاهرات حمايت از جمال عبدالناصر، توسط دکتر اقبال، ریاست دانشگاه تهران، از دانشگاه اخراج و به دست فرمانداری نظامی تهران، دستگیر شد. ولی به علت فشار افکار عمومی، از زندان آزاد و به دانشگاه مشهد تبعید شد.

او، در مشهد با مرحوم استاد محمدتقی شریعتی، آشنا شد و به فعالیتهای خود قوت بخشید و به همین علت، مجددا دستگیر و به زندان قزل قلعه تهران فرستاده شد. دکتر شیبانی، علاوه بر اینکه پس از 28 مرداد 1332، از مؤسسان نهضت آزادی مقاومت ملی بود، عضو مؤسسان جبهه ملّی دوم نیز، به شمار می رفت.

وی، در سال 41، به نمایندگی دانشگاه در کنگره جبهه ملی معرفی شد، ولی با اعتراض به نپذیرفتن نهضت آزادی ایران در احزاب جبهه ملّی به دلیل گرایشهای مذهبی، کنگره را ترک نمود و به نهضت آزادی پیوست. در 6 بهمن سال 41 ـ که رژیم شاه، سران نهضت را دستگیر و به زندان انداخت ـ همراه دکتر سحابی، مهندس بازرگان و آیت الله طالقانی، محاکمه و به 6 سال زندان محکوم و در سال 1347، از زندان آزاد شد. او در سال 1347 به دانشگاه بازگشت و تحصيلات پزشکي خود را به اتمام رساند. دکتر شیبانی، پس از شهادت آیت الله سعیدی در سال 49، در مراسمی که برای بزرگداشت ایشان گرفته شده بود، سخنرانی نمود و به همین دلیل، به دست ساواک دستگیر و به 6 ماه زندان محکوم گردید.

مرحوم شیبانی سال‌ها در زندان‌های شاه به سر برد و با 9 بار محکومیت 13 سال از عمر خود را در زندان گذراند.

او پس از  پیروزی انقلاب در هیات دولت موقت شورای انقلاب، وزیر کشاورزی شد. او عضو شورای انقلاب اسلامی ایران، نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی، وزیر کشاورزی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی (5 دوره، 19 سال)، رئیس دانشگاه تهران، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوم (یکی از رقبای شهید محمدعلی رجایی) و دوره پنجم (تنها رقیب آیت الله هاشمی رفسنجانی)، عضو شورای شهر تهران (3 دوره، 14 سال) بود. عباس شیبانی از دوره دوم تا چهارم عضو شورای شهر تهران نیز بود.

دکتر شیبانی گرچه همیشه فعالِ حوزه‌ی پزشکی، سیاسی و اجتماعی شناخته شده است اما هیچ‌گاه نمی‌توان بیش از همه چیز زحمات و تلاش‌‌های این استاد بزرگ در عرصه پزشکی از جمله اقداماتی در زمینه پیوند اعضا، جراحی قلب، مغز و اعصاب و دیگر حوزه‌‌های اصلی پزشکی را نادیده گرفت.

تأسیس دفتر هیـئت امنـای صـرفه جویی ارزی در معالجـه بیمـاران،‌ تهیه پروتز کاشت حلزون شنوایی (خرید سالانه بیش از 1000 دستگاه پروتز کاشت حلزون شنوایی و توزیع آن بصورت رایگان بین مراکز کاشت حلزون شنوایی کشور)،‌ تأسیس و تجهیز مراکز ناباروری، حمایت از انجام انـواع پیونـد در داخـل کشـور (پیونـد قلـب، پیونـد ریـه، پیونـد کبـد، پیونـد کلیـه، پیوند قرنیه چشم و پیوند مغز استخوان) و تأمین تجهیزات سرمایه‌ای مورد نیاز مراکز درمانی وابسته به وزارت بهداشت از اقدامات مرحوم شیبانی است.

دکتر عباس شیبانی سرانجام در اول دی‌ماه 1401 دار فانی را وداع گفت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب صبح جمعه دوم دی‌ماه با حضور در کنار پیکر مرحوم دکتر عباس شیبانی ضمن اقامه نماز و قرائت فاتحه، از تلاش‌های آن مرحوم قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تجلیل کردند و فرمودند: «آقای دکتر شیبانی به معنای واقعی کلمه جزو انسان‌های صالح بود. ما ایشان را خیلی وقت است، سال‌هاست، یعنی شاید پنجاه و چند سال است می‌شناسیم... آدم فعّال، خیرخواه و آماده‌به‌کار، و به معنای واقعی کلمه مبارز بود؛ واقعاً این جوری بود.» بیش از پنج دهه همراهی و آشنایی با دکتر شیبانی، مقاطع مهمی از تاریخ مبارزات مردم ایران را قبل و بعد از انقلاب اسلامی برای یاران امام راحل و مبارزان و انقلابیون رقم زده که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن اشاره کردند: «ایشان تازه از زندان آزاد شده بود، به نظرم سال 47 یا 48 بود که با ایشان آشنا شدیم... من با مرحوم طاهر احمدزاده از مشهد آمدیم تهران، یک کاری داشتیم اینجا، لازم بود جمعی از افراد صاحب فکر و صاحبنظر و مانند اینها مثل آقای طالقانی، مهندس بازرگان، دکتر سحابی، اینهایی که بودند، جمع می‌شدند؛ من و آقای احمدزاده یک حرفی برای آنها داشتیم. احمدزاده گفت که جمع کردنِ اینها کار ما نیست، کار عبّاس شیبانی است؛ او می‌تواند اینها را جمع کند. این بود که با ایشان تماس گرفتیم و آمد و گفتیم ما چنین کاری داریم، فوراً ــ به نظرم شاید در ظرف دو روز ــ یک جلسه‌ پانزده شانزده نفره، از دکتر شریعتی، آقای بهشتی، آقای مطهری، همه را جمع کرد؛ یک آدم این جوری‌ بود؛ آماده‌به‌کار. بعد از انقلاب هم به معنای واقعی کلمه ایشان مشغول کار بود، مشغول تلاش بود.»

علاوه بر این رهبر معظم انقلاب در پیامی درگذشت این یار دیرین انقلاب را تسلیت گفتند. متن پیام به این شرح است:

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

درگذشت مرد ایمان و عمل مرحوم دکتر عباس شیبانی رحمةالله علیه را به بازماندگان و دوستان و همکارانش تسلیت عرض می‌کنم. وی مؤمنی صادق و مجاهدی خستگی‌ناپذیر بود و در همه‌ی دورانها، چه دوران مبارزه با طاغوت و چه دوران انقلاب و نظام جمهوری اسلامی، در صراط مستقیم، ثبات قدم نشان داد. رحمت و مغفرت الهی شامل حال او باد.

سیّدعلی خامنه‌ای

2 / 10 / 1401.