مرکز اسناد انقلاب اسلامی

آرشیو
2 صفحه
به بهانه برگزاری دادگاه منافقین؛ بازخوانی پرونده یک "جاسوس"

اسنادی از اولین جاسوس منافقین پس از انقلاب

محمدرضا سعادتی از اعضای ارشد سازمان مجاهدین خلق در 6 اردیبهشت 1358 و در حین دیدار با ولادیمیر فیسینکو دستگیر شد. محل تماس، شرکت نولکو (شرکت به ظاهر صنعتی جهت پوشش عملیات جاسوسی سازمان) بود. در زمان دستگیری، یادداشتی مربوط به مذاکره با رابط شوروی از سعادتی به دست آمد که همه موارد و تجهیزات خواسته شده در آن از ضرورت‌های یک کار جاسوسی سازمان‌یافته بود. سعادتی پس از محاکمه به 10 سال زندان محکوم شد ولی پس از اثبات نقش وی در اقدام به ترور آیت‌الله محمدی‌گیلانی، سیداسدالله لاجوردی و محمد کچویی در جریان شورش مسلحانه در زندان که منجر به ترور شهید کچویی مدیر داخلی زندان اوین شد، مجدداً محاکمه و در مردادماه 1360 به اعدام محکوم شد. 
به بهانه روز جهانی حقوق بشر

آمریکا با دیکتاتورها قطع رابطه نماید

ویلیام رینارد وکیل آمریکایی در حوزه حقوق بشر، گزارشی مبنی بر ارتباط سازمان سیا با سازمان‌های اطلاعاتی ایران ارائه کرده و در یک کنفرانس خبری هشدار داد که: کمیته خدمات بشردوستانه باید از کمیته‌های ذیربط در کنگره آمریکا بخواهند که ارسال کلیه سلاح‌های نظامی آمریکا و کمک‌های نظامی آن کشور به ایران قطع گردد.
پرونده اسنادی روز دانشجو

دستگیری 190 دانشجوی دانشگاه‌های تهران

گزارش ساواک از فعالیت 911 دانشجوی دانشگاه‌های تهران و دستگیری 190 نفر از آنان موجود است، این گزارش به تاریخ 14 تیر 51 دلایل دستگیری این دانشجویان را که عامل تحریک دانشجویان دیگر بوده‌اند، بخشنامه سال گذشته عنوان کرده است.
پرونده اسنادی روز دانشجو

ساواک:مرکزیت مخالفین هنوز هم در دانشگاه است!

گزارشات متعددی از ساواک درباره ناآرامی‌های دانشگاه تهران در بهمن و اسفند 51 مشاهده می‌شود. براساس این اسناد، دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه ملی [شهید بهشتی فعلی] در جریان جشن‌های 6 بهمن به مناسبت انقلاب شاه و مردم، اعتصاب کرده و در امتحانات پایان ترم شرکت نکرده‌اند و از همین رو تعداد زیادی از دانشجویان دستگیر و محروم از تحصیل شده‌اند. به گواه اسناد، مراکز ساواک در کلیه دانشگاه‌ها فعالیت داشته‌اند.
بازخوانی پرسشنامه استخدامی رئیس اداره کل سوم ساواک

دروغ پرویز ثابتی درباره دین خود

در قسمت اول مستند پرویز ثابتی که شبکه‌ من‌وتو سوم آذر پخش کرد، مدیر امنیت داخلی ساواک ادعا کرد که در خانواده‌اش هم مسلمان بودند و هم بهائی؛ عمه‌هایش مسلمان و خاله‌هایش بهائی بودند و درباره خودش گفته «من از همان موقع اعلام کردم هیچ دینی ندارم.» علاوه بر آن خودش را یک «آگنوستیک» (ندانم‌گرا) معرفی کرده و مدعی است «هنوز وجود خدایی به طوری که ما می‌شناسیم یا به ما معرفی شده اثبات نشده!»
فسادهای فسادیاب پهلوی در ساواک

آنچه پرویز ثابتی در فرار از ایران برد و گذاشت

پرویز ثابتی سال ۱۳۴۸ از ریاست اداره ‌یکم امنیت داخلی به معاونت اداره سوم رسید و از ۲۳ فروردین ۱۳۵۲ تا ۷ آبان ۱۳۵۷ رئیس اداره سوم ساواک بود. ثابتی ۹ آبان ۱۳۵۷ از ایران خارج شد اما او که سال ۱۳۴۷ در خانه برادرش ساکن بود، ده سال بعد که از ایران خارج شد، میلیون‌ها تومان پول از ایران خارج کرد و چند باب خانه در بهترین مناطق تهران داشت.طبق اعلامیه جامعه کارکنان بانک مرکزی ایران در آستانه انقلاب، پرویز ثابتی جزو مقامات نظام پهلوی بود که طی ماه‌های شهریور و مهر ۱۳۵۷ ارز غیربازرگانی از طریق بانک‌های مختلف به خارج فرستاد؛ ۱۳۵ میلیون تومان در آن سال که با تبدیل ارزش ریالی آن (با محاسبه‌گر بانک مرکزی) معادل ۶۳۰٫۸۷۸٫۶۴۹٫۶۳۵ تومان امروز می‌شود. 
به بهانه شصتمین سال ترور جان.اف. کندی

کالبد شکافی رابطه ایران و آمریکا در دوران کندی

جان اف. کندی روز 22 نوامبر 1963 در دالاس آمریکا ترور شد. او از ۲۰ ژانویه ۱۹۶۱ – ۲۲ نوامبر ۱۹۶۳ / 30 دی 1339-1 آذر 1342 نخست‌وزیر ایالات متحده بود. دوران ریاست‌جمهوری کندی، برای شاه مصیبت‌بارترین دوران روابطش با آمریکا محسوب می‌شد. با توجه به اسناد و مدارک و کتاب منشر شده موجود در این زمان، نه آمریکا اطمینان چندانی از ماندگار بودن نظام شاه با توجه به اوضاع بحرانی آن زمان داشت و نه شاه رفتار دولتمردان آمریکا را نسبت به خود می‌پسندید.
نامه روشنفکران ایرانی که برای اولین بار منتشر می‌شود

درخواست مجازات اسرائیل و شناسائی حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین

در ۲۰ اسفند ۱۳۵۶ گروه بزرگی از چریک‌های فلسطینی در عملیاتی در شمال تل‌آویو، ۴۶ سرباز اسرائیلی را کشتند و ۸۴ نفر را مجروح کردند. چریک‌ها تا قلب اسرائیل پیش رفتند و ۱۰۰ نفر گروگان گرفتند. اسرائیل سریع دست به انتقام زد؛ بزرگترین حمله دریایی، زمینی و هوایی اسرائیل به لبنان از سحرگاه ۲۴ اسفند آغاز شد و کلیه اردوگاه‌های فلسطینی در جنوب لبنان به تصرف اسرائیل درآمد و روز بعد اعلام شد اسرائیل سراسر جنوب لبنان را اشغال کرده است. در چنین احوالی، چند نفر از فعالان ملی و روشنفکران و روزنامه‌نگاران ایرانی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواستار اخراج فوری و بدون شرط ارتش اسرائیل از لبنان و مجازات اسرائیل به علت تجاوز و کشتار مردم بی‌گناه شدند. 
نامه منتشرنشده ثریا اسفندیاری

وقتی ملکه سابق، شاه را «ارباب شما» می‌خواند

ثریا اسفندیاری بختیاری که هفت سال (۱۳۳۶-۱۳۲۹) ملکه دربار ایران بود؛ سال‌ها بعد از جدایی در نامه‌ای به عبدالکریم ایادی پزشک مخصوص  دربار با «ارباب» خواندن شاه، از او می‌خواهد مانع از نوشتن درباره‌اش در کتاب زندگینامه محمدرضاشاه شود؛ نامه‌ای که از  هتل پالاس بادروت در سنت‌موریتس سوئیس فرستاده شده و ملکه سابق نوشته تا آن زمان چیزی درباره خودش نگفته  و ننوشته است؛ گرچه در سال ۱۳۷۱، ۹ سال قبل از فوت در ۶۹ سالگی، خاطراتش را در کتاب «کاخ تنهایی» منتشر کرد.
انتشار برای نخستین‌بار

اعتراف رئیس ساواک به اشغالگری اسرائیل و دوستی رژیم پهلوی با رژیم صهیونیستی

در حاشیه این گزارش از قول رئیس ساواک آمده است: اسرائیل باید توجه داشته باشد که تمام مردم جهان غیر از اعراب، اسرائیل را متجاوز شناخته و در حال حاضر زمین‌هائی از سه کشور عربی را متصرف است و تا روزی که این زمین‌ها به کشورهای اصلی خود پس داده نشوذ اشغالگر شناخته می‌شوید و این حرف را دوست شما از بررسی افکار کشورهای مختلف غیرعربی می‌زند نه دشمن شما.
اسنادی از روابط پشت پرده رژیم پهلوی و رژیم صهیونیستی

سیاست یک بام و دو هوا

پس از کودتای 28 مرداد 1332 روابط دوستانه‌ای میان رژیم پهلوی و رژیم صهیونیستی شکل گرفت. این روابط در دهه پنجاه در حالیکه ایران به عنوان ژاندارم منطقه، عهده‌دار امنیت خلیج فارس شده بود و کشورهای عربی جبهه‌ای متحد در مقابل اسرائیل تشکیل داده بودند، به صورت تنگاتنگی ادامه یافت. با این وجود، شاه همواره در ظاهر خود را حامی ملت مظلوم فلسطین نشان می‌داد و کشورهای اسلامی را به تفاهم و همدلی دعوت می‌کرد.او درست زمانی که در ظاهر برای احقاق حقوق فلسطینی‌ها سخنرانی می‌کرد، در پشت پرده روابط گسترده اقتصادی با اسرائیل داشت و هنگامی که کشورهای عربی به صورت متحد اسرائیل را تحریم کرده بودند، رژیم پهلوی نه تنها هرگز در تحریم نفتی اعراب شرکت نکرد، بلکه همواره بزرگترین فروشنده نفت به رژیم صهیونیستی بود.
اسنادی که شکست سیاست تک‌حزبی را نشان می‌دهد

مخالفت ساواک با انحلال حزب رستاخیز

روز سوم مهر ماه ۱۳۵۷ خبر انحلال تشکیلات حزب رستاخیز اعلام شد. اعلام انحلال حزب رستاخیز اعلام شکست سیاست تک‌حزبی محمدرضاشاه پهلوی بود؛ حزبی که ۱۱ اسفند ۱۳۵۳ تشکیل شد و اولین کنگره‌اش را دهم اردیبهشت ۱۳۵۴ برگزار کرد و شاه گفت هر کس عضو آن نشود، دو راه برایش وجود دارد: «او جایش یا در زندان ایران است، یا اگر بخواهد فردا با کمال میل بدون اخذ حق عوارض، گذرنامه در دستش می‌گذاریم و به هر جایی که دلش می‌خواهد، برود.» کمتر از ۴ سال بعد، حزب واحد نظام شاهنشاهی چنان متزلزل شده بود که بودجه‌اش در سال ۱۳۵۷ نسبت به سال قبل آن ۱۶ میلیون تومان کاهش یافت! ۳ مهر ۱۳۵۷ دبیرکل حزب رستاخیز «منتفی بودن موجودیت» آن را اعلام کرد و در جلسه ۸ مهر انحلال حزب رسما اعلام شد و جواد سعید استعفا داد. 
انتشار برای نخستین‌بار | به روایت اسناد ساواک؛

مخالفان تقریب، بهشتی و مطهری را سنی می‌دانستند

"برخی از فضلا از جمله بهشتی که چندی به سمت نماینده مذهبی در آلمان بود خیلی تندروی می‌کند و حتی از ابوبکر و عمر به خوبی یاد می‌نماید. بهشتی پس از آنکه به ایران آمد در تهران مسجدی برایش انتخاب کردند تا اقامه جماعت کند ولی چون مطالبی به دفاع از اهل تسنن اظهار داشت مسجد را از او گرفتند و حتی عده‌ای در تهران هستند که به ظاهر برای تقریب و نزدیک ساختن شیعه و سنی فعالیت شدیدی را آغاز کرده‌اند."

سه سند از مبارزات آیت‌الله غلامرضا صلواتی

 آیت‌الله غلامرضا صلواتی در سال 1307ﻫ ش در اراک به دنیا آمد. وی پس از تحصیلات مقدماتی به فراگیری علوم اسلامی روی آورده و مدارج علمی را طی نمود. آیت‌الله صلواتی یکی از دوازده مجتهدی بود که پس از وفات آیت‌الله سید محسن حکیم با صدور اعلامیه‌ای‌ بر مرجعیت حضرت امام خمینی تأکید کردند. به همین دلیل توسط ساواک دستگیر و با تصمیم کمیسیون حفظ امنیت اجتماعی شهرستان قم در تاریخ 26 /3 /49 به شش ماه تبعید در شهرستان زابل محکوم شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضمن تدریس دروس عالیه‌ حوزوی، اقامه نماز جماعت صبح در حرم حضرت معصومه(س) را عهده‌دار بود. آیت‌الله صلواتی در 31 شهریور 1402 دار فانی را وداع گفت.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرد؛

اسنادی از اولین روزهای مبارزه آشکار آیت‌الله خامنه‌ای با رژیم پهلوی

آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار اخیر با مردم خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان به اولین روزهای مبارزه آشکار خود با رژیم پهلوی در آن در شهرهای بیرجند و زاهدان اشاره کردند.از این رو مرکز اسناد انقلاب اسلامی اسنادی از اولین مبارزات آشکار آیت‌الله خامنه‌ای با رژیم پهلوی را منتشر می‌کند.
گزارشی که در ایران محرمانه شد؛ 

دردسر هر ساله رضا پهلوی برای خانواده سلطنت!

روزنامه انگلیسی دیلی‌اکسپرس در ۲۰ آذر ۱۳۵۴ گزارشی درباره رضا پهلوی، ولیعهد ایران نوشت که دفتر خبرگزاری پارس در لندن آن را با قید «محرمانه» به تهران فرستاد؛ در بولتن ویژه. اما این گزارش چه نوشته بود که باید در ایران محرمانه خوانده می‌شد؟ عنوان گزارش این بود «پسری که همه چیز دارد»، درباره پسر شاه ایران که شمش‌های طلا و اشیاء قیمتی در گاوصندوق‌های بانک به نام خود، کاخ اختصاصی با استخر و آخرین مدل وسایل موسیقی استریو و اتومبیل شخصی و موتورسیکلت و… دارد.
انتشار برای نخستین‌بار؛ دستور ساواک برای اخراج اساتید دانشگاه تهران

از سیمین دانشور تا مرتضی ممیز

در نامه‌ای به تاریخ 27 مهر ماه 1350، مدیرکل اداره سوم ساواک، فهرستی 47 نفره از اساتید به نام دانشگاه تهران را جهت تصفیه به ریاست ساواک ارسال می‌دارد، این فهرست، طیف‌های متنوع سیاسی را در بر می‌گیرد و حتی شامل حال افرادی می‌شود که برخی از آنان حتی فعالیت سیاسی هم نداشتند.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی در هفتادمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد منتشر می‌کند:

نسخه منتشرنشده فرمان انتصاب فضل‌الله زاهدی به نخست‌وزیری

فرمان انتصاب سپهبد فضل‌الله زاهدی به نخست‌وزیری در ۲۲ مرداد ۱۳۳۲ صادر شد یا ۲۳ مرداد؟ پاسخ به این سؤال از این جهت اهمیت دارد که به یکی از مهمترین مناقشات درباره مخدوش بودن فرمان محمدرضاشاه پهلوی که بامداد ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ توسط سرهنگ نعمت‌الله نصیری، رئیس گارد شاهنشاهی تحویل داده شد، پایان می‌دهد.مرکز اسناد انقلاب اسلامی در هفتادمین سالگرد کودتای آمریکایی - انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، برای اولین بار نسخه ماشین‌نویسی‌شده فرمان انتصاب زاهدی به نخست‌وزیری را منتشر می‌کند که دفتر نخست‌وزیری اصالت آن را تائید کرده بود.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای نخستین‌بار منتشر می‌کند؛

سند افشای نقش‌آفرینان کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲

در روز ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ بازپرس شعبه ۸ دادسرای نظامی در نامه‌ای به فرمانداری دژبان پادگان مرکز، دستور دستگیری افسرانی را می‌دهد که مظنون به «شرکت در کودتا و قیام مسلحانه بر علیه امنیت کشور» هستند که در میان آن‌ها نام سرلشگر باتمانقلیچ، سرهنگ ۲ خسروپناه، سرگرد فولادوند و… وجود دارد.
بازنشر| به مناسبت سالروز تاسیس شورای نگهبان

دو سخنرانی مهم امام خمینی خطاب به شورای نگهبان؛ اگر مردم کنار بروند همه شکست می‌خوریم/ قانون؛ نه یک قدم کم نه یک قدم زیاد

‏‏امام خمینی: ‏‏اینکه این فرد با کی عکس انداخته است یا اسمش در کجاست و یا به استقبال چه کسی رفته است، نباید به این سبب‌ها برای‏‎ ‎‏مردم ناراحتی درست کرد. فقهای شورای نگهبان و‏‎ ‎‏اعضای شورایعالی قضائی هم باید این طور باشند که اگر در مسئله‌ای اشتباه کردند‏‎ ‎‏صریحاً بگویند اشتباه کردیم و حرف خود را پس بگیرند، ما که معصوم نیستیم.
تازه های کتاب