پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ یکی از مهم‌ترین حوادث آذر 1357 راهپیمایی عظیم و دشمن‌شکن روزهای تاسوعا و عاشورا در سراسر کشور در مقیاس خود بی‌نظیر بود و تمام اقشار ملت که در اعتصاب کامل بودند، در این راهپیمایی‌ها شرکت داشتند.
راهپیمایی روز تاسوعا و عاشورا چنان مشروعیت رژیم را زیر سوال برد که حامیان این رژیم سرسپرده نتوانستند از آن بگذرند و آن را کتمان کنند و به رغم میل باطنی، بر زوال حکومت پهلوی تصریح کردند. جان. دی استمپل، یکی از مقامات بلندپایه‌ی سفارت امریکا در تهران، در کتاب خود تحت عنوان «درون انقلاب ایران» به این موضوع اشاره دارد، او می‌نویسد: «راهپیمایی محرم کل مشروعیت سلطنت را مؤکداً زیر سوال برد...». ژنرال قره‌باغی بعدها در کتاب «اعترافات ژنرال» نوشت که روز تاسوعای 19 آذرماه راهپیمایی بیش از 2 میلیون نفری دستجات مختلف به همان ترتیب که پیش‌بینی شده بود، انجام گردید.
در این‌باره ارتشبد حسین فردوست در خاطرات خود درخصوص تظاهرات تاسوعا و عاشورا می‌نویسد: «... تظاهرات عظیم تاسوعا [19 آذر] و عاشورا [20 آذر] پیش آمد و محمدرضا و ازهاری با هلیکوپتر، تمام سطح شهر را بازدید کردند. محمدرضا خطاب به ازهاری گفت: «همه خیابان‌ها مملو از جمعیت است، پس موافقین من کجا هستند؟!» و ازهاری پاسخ داد: «در خانه‌هایشان!» آخرین امید محمدرضا به یأس بدل شد و گفت: «پس فایده‌ی ماندن من در این مملکت چیست؟!» و ازهاری پاسخ داد: «این بسته به نظر خودتان است!».
تظاهرات عمومی و باشکوه تاسوعا و عاشورا چنان به حیثیت شاه صدمه زد که می‌توان آن را یک رفراندوم عمومی و «نه»ی بزرگ ملت به حکومت دانست و این موضوع منجر به سردرگمی و درماندگی رژیم و پشتیبان اصلی‌اش یعنی امریکای جنایتکار شد.
در این رابطه مذاکرات شاه با سفیر امریکا در تهران، ویلیام سولیوان خواندنی است. شاه از سفیر امریکا جویا می‌شود که آیا امریکا از او حمایت خواهد کرد؟ سولیوان می‌گوید: «ایالات متحده کاملاً از تلاش‌های شاه، پشتیبانی می‌کند.» شاه سوال می‌کند: «اگر اقدام قاطع موجب به راه انداختن حمام خون بشود یا اگر این اقدام موجب برقراری نظم و آرامش در کشور نشود، آیا باز هم باید ادامه داد؟» سولیوان در پاسخ گفت: «اگر شاه می‌خواهد امریکا مسئولیت اقداماتش را بر عهده بگیرد و چنین توصیه‌ای از واشنگتن بگیرد، تردید دارد شما شاه هستید هم تصمیم‌گیری و هم مسئولیت آن با خودتان است.»
این مذارکرات عمق سرسپردگی رژیم را نشان می‌دهد، ضمن اینکه هیچ یک از این اقدامات برای رژیم مشکل گشا نبود.
منبع: مجاهد پارسا (تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت‌الله سید حسن موسوی شالی)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
