مرکز اسناد انقلاب اسلامی

ایران در شورای امنیت سال 1971، برای اثبات حق حاکمیت خویش بر جزایر، نقشه‌ای از خلیج فارس را که در سال 1967 به مناسبت پنجاهمین سال انقلاب اکتبر در شوروی چاپ شده است، انتشار داد. در این نقشه که به عنوان سند حقانیت ایران در سازمان ملل توزیع گردید، نقشه‌های جزایر تنگه هرمز به نام جزایر ایرانی ذکر گردیده و ذیل هر یک از جزایر نام ایران قید شده است. در اطلس یادبود پنجاهمین سالگرد انقلاب اکتبر که در سال 1967 از طرف شوروی انتشار یافته، جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، به رنگ قلمرو ایران در نقشه خلیج فارس مشخص شده‌اند و زیر نام هر جزیره، تعلق آن به ایران در پرانتز ذکر شده است. این نقشه در روزنامه اطلاعات روز دوشنبه 22 آذر ماه 1350 منتشر شده است. 

روز نهم آذر 1350، پس از سه سال مذاکرات فشرده و نفس‌گیر جهت اعاده حق حاکمیت ایران بر جزایر سه‌‎گانه خلیج فارس، ایران توانست این جزایر را از اشغالگران انگلیسی پس بگیرد و نیروی دریایی ارتش ایران وارد این جزایر شد و پرچم ایران را به اهتزاز درآورد. وقتی فرمانده نیرو‌ها به جزیره تنب بزرگ وارد شد، با بلندگو به شرطه‌ها و ساکنان جزیره، ابلاغ شد که آن‌ها در امنیت کامل هستند. تعدادی از شرطه‌ها با بلند کردن هر دو دست از پاسگاه خارج شدند و فرمانده رضا سوزنچی، به همراه سه نفر دیگر جلوتر حرکت کردند. اما با صدای رگبار مسلسل، فرمانده سوزنچی، مهناوی یکم حبیب کهریزی و ناوی آیت خانی همان‌جا به شهادت رسیدند. بعد از زدوخوردی که در ادامه بین نیرو‌های ایرانی و اشغالگران پیش آمد، پرچم ایران زمین بر بلندترین نقطه جزیره به اهتزاز درآمد.

علی خرم دیپلمات اسبق وازرت امور خارجه در خاطرات خود که در گنجینه تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی ثبت و ضبط شده است با تشریح ماهیت منافع ملی هر کشور به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا به روسیه می‌توان اعتماد کرد؟

جزایر تنب و ابوموسی در حدود 75 تا 80 سال پیش در دست ما بود. در تمام طول تاریخ این جزایر به ما تعلق داشته است. اسناد و مدارکی داریم که حکام این جزایر به پادشاه ایران و یا وزیر خارجه نامه نوشته و تعلق این جزایر را به سرزمین ایران متذکر شده‌اند. حکام این جزایر ایرانی بودند و از طرف حکومت ایران تعیین می‌شدند. حکام محلی به دولت ایران، مالیات و خراج می‌پرداختند.