حکومت پهلوی براساس اصولی به مشروعیت رسید که اتکا به آرای مردم در ساختار حاکمیت آن چندان قابل توجه نبوده است، لذا برای دوام، نیازبه کارآمدی داشت. رژیم به دلیل اینکه احساس می‌کرد دربین مردم پایگاه لازم را ندارد به سمت بیگانگان کشیده شد. وابستگی پهلوی به دولت‌های بیگانه و غفلت از مردم، در درازمدت بحث ناکارآمدی رژیم را بیش از پیش نمایان ساخت. بسط روابط وابستگی ازطرق مختلف با درآمدهای بسیار هنگفت نفتی و افزایش درآمد نظامیان به عنوان حافظان تاج و تخت پهلوی، ایجاد روابط پنهان و پیدای تجاری و اقتصادی با مالکانِ کارخانجات و صنایع ازطرف وابستگان رژیم و... نشان داد توده مردم در مناسبات قدرت اقتصادی و سیاسی چندان جایگاه ندارند؛ بنابر این وابسته بودن ساختار قدرت به حاکم و عدم اتکای آن به آرای مردم ازجمله عوامل ناکارآمدی ساختاری رژیم پهلوی محسوب می‌شود.
سه‌شنبه 25 بهمن1367 فتوایی تاریخی از سوی حضرت امام خمینی صادر می‌شود که در آن سلمان رشدی «مؤلف کتاب آیات شیطانی» همچنین «ناشرین مطلع از محتوای آن، محکوم به اعدام» می‌شوند. در این حکم، امام، از مسلمانان جهان می خواهد «تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آنها را اعدام نمایند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین نماید.» درست بعد از صدور این حکم، تحولاتی در سیر اعتراضات مسلمانان به وجود آمد که تحلیلگران غربی را به این نتیجه رساند که غرب در مقابل پدیده جدید و بی‌سابقه‌ای قرار گرفته است.
به بهانه سالروز میلاد حضرت علی(ع)؛
نجف، جایگاه والایی در میان مسلمانان، به خصوص شیعیان، داراست و علت آن هم وجود مرقد وصی گرامی پیامبر(ص) امیر مؤمنان (ع) است. همی، این گستره سرزمین انبیاء و اولیاء و قدیسین به شمار می‌آید. نجف محل سکونت حضرت ابراهیم خلیل (ع) محسوب می‌شود. آری، این ناحیه مهبط اولیای الهی، منزلگاه هجرت انبیاء، و محل قرار کشتی حضرت نوح (ع) بوده است. تردیدی وجود ندارد که اهمیت تاریخی و مذهبی این شهر مقدس، موجبات رونق، افزایش جمعیت و جذب دوستداران خاندان عصمت و طهارت بدین بخش را فراهم ساخته و پیوندهای تازه‌ای را در آن پدید آورده است.
دکتر جواد منصوری
با توجه به فروپاشی نظام اداری، امنیتی و خدماتی و برای پاسخگویی به نیازهای کشور و ضرورت تأسیس نهادهای انقلاب برای حفظ امنیت و اداره کشور؛ چندین نهاد در روزها و ماه‌های پس از پیروزی انقلاب تشکیل شدند. به عنوان نمونه در 23 بهمن 1357، امام فرمان تشکیل کمیته‌های انقلاب اسلامی را صادر کردند. نیروهای انقلابی با دستور حضرت امام برای تشکیل کمیته‌ها در سراسر کشور حول محور روحانیت در مساجد جمع شده و به تشکیل این نهاد انقلابی اقدام کردند. همچنین بود دادگاه‌های انقلاب که وظیفه محاکمه و مجازات سران و جنایتکاران رژیم پهلوی و ضد انقلاب را به عهده داشتند. تشکیل سپاه پاسداران و کمیته امداد امام خمینی از دیگر نهادهایی بودند که در ماه‌های نخست انقلاب تشکیل شدند.
دکتر حمیدرضا ملک‌محمدی
متعاقب کودتای سال 1332 و آغاز دومین دوره حکومت اقتدارآمیز شاه، رویکرد کشور از حوزه سیاسی متوجه حوزه اقتصادی و نظامی میگردد و بدین ترتیب، اقتصاد و ارتش به دلمشغولیهای عمده شخص اول مملکت تبدیل می‌شود. تلاشها در دو عرصه نظامی و اقتصادی آغاز میگردد. آن چه اتفاق افتاد، تحول اقتصادی در یک نظام بسته سیاسی بود در نتیجه نهادهای مختلف که در چنبره بحرانی از عدم تعادل به دام افتادهاند، به سرعت عدم تعادل خود را به بخشهای سیاسی که خود نیز خالی از بحران نبود، انتقال میدهند. رژیم سیاسی ایران، ناتوان در انتخاب راه حل مناسب برای مقابله با بحرانهای تو در تو، آخرین گامهای نادرست خویش را بر میدارد و به سوی زوال کامل حرکت میکند و بدین ترتیب، رؤیای ثبات، کابوس سقوط می‌شود.
مهم‌ترين واقعه‌ای که اوج نفوذ انقلاب در ارتش را به اثبات رساند، سان ديدن امام خمينی از نظاميان نيروی هوايی در 19 بهمن 1357 بود. همافران درحال رژه اشک می‌ريختند و صحنه بسيار پرهيجانی را به وجودآورده بودند. همان روز عده‌ای از همافران و افسران نيروی هوايی پايگاه اصفهان خدمت امام رسيدند و امام خمينی برای آنها سخنرانی کرد. روزنامه کيهان عصر همان روز عکس نظاميان را در حالی که به امام خمينی اداي احترام می‌کردند در صفحه اوّل چاپ کرد. اين حادثه برای باقيماندگان رژيم سخت‌گران آمد. بختیار اين عکس را مونتاژ دانست و دستور داد تا آن را تکذيب کنند. اما تکذيب بختيار و ستاد بزرگ ارتشتاران هيچ تأثيری در جلوگيری از سرعت پيوستن‌نظاميان به امام خمينی نداشت.
به بهانه 43مین سالروز انحلال ساواک
لایحه تأسیس ساواک در دولت حسین علاء و توسط وزارت کشور تهیه شد و طی دو ماهه بهمن و اسفند سال 1335، به‌ترتیب، به‌تأیید و تصویب مجالس سنا و شورای ملی رسید. ساواک، خیلی زود، در عرصه داخلی و بین‌المللی، به‌عنوان یکی از پرآوازه‌ترین سازمان‌های امنیتی- اطلاعاتی خشن، سرکوبگر و تبه‌کار جهان، موصوف و معروف گردید. صاحبان رأی و محققان، کارنامه سیاهِ آن سازمان را، یکی از مهمترین دلایلِ تکوین، شکل‌گیری و گسترشِ انقلاب مردم ایران، در سال‌های 1356- 1357، ارزیابی کرده‌اند. از همین‌رو شاپور بختیار سعی کرد با انحلال ساواک از خشم عمومی بکاهد. اما این تصورِ پیشاپیش باطلِ بختیار در نزد تعیین‌کننده‌ترینِ جریان‌های اسلامگرای خارج از شمارِ انقلابی (که از سوی امام خمینی رهبری می‌شدند)، کمترین اعتباری نداشت.
یادداشت تاریخی آیت‌الله صافی گلپایگانی
روحانیت شیعه در طول تاریخ همواره به عنوان نهادی مستقل ملجا و پناهگاه مردم در مقابل استعمار و استکبار بوده است. آیت‌الله شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی در مرقومه‌ای به تاریخ 26 دی ماه 1357 و در بحبوحه مبارزات ملت مسلمان ایران علیه رژیم پهلوی مطالب مهمی پیرامون مجاهدت‌های تاریخی علما و فقهای شیعه طرح کرده است که قابل تأمل و توجه است.
آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در 20 بهمن 1298 در شهرستان گلپایگان دیده به جهان گشود. پس از فراگیری علوم در زادگاهش، در 23 سالگی رهسپار قم شد. معظم‌له در شهر قم از محضر آیات: حاج سیدحسین بروجردی، حاج سید محمدتقی خوانساری، حاج سید محمدحجت كوه‌‌كمری، حاج سید صدرالدین عاملی، حاج سید محمدرضا گلپایگانی بهره برد. با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی به حمایت از نهضت پرداخت. با پیروزی انقلاب اسلامی وارد مجلس خبرگان قانون اساسی شد. همچنین سال 1359 از سوی امام‌خمینی به عضویت شورای نگهبان منصوب شد. ایشان در برهه‌های مختلف حمایت خود را نظام و رهبری نشان داد. علاوه بر این در حوزه قلمی آثار متعددی از ایشان به یادگار مانده است. سرانجام این عالم ربانی در 12 بهمن 1400 دعوت حق را لبیک گفت.
از آنجا که به طور معمول انتظار همگان از دخالت در سیاست، موافقت یا مخالفت آشکار است، صفت «غیر سیاسی» در مورد آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری به کار می‌برند. اما اگر سیاست را به معنای تدبیر امور اجتماعی بدانیم، در عملکرد آیت‌الله حائری به وضوح چنین خصیصه‌ای را می‌توان مشاهده کرد. عملکرد شیخ در جریان نهضت آقا نورالله اصفهانی، ماجرای مرحوم بافقی، دستگیری آیت‌الله مدرس و... . گواه درایت ایشان در قبال سیاست‌های رژیم است. از سویی دیگر اینکه تأسیس حوزه علمیه قم را صرفاً اقدامی مذهبی فرض کنیم، درست نیست، زیرا طبیعی بود با تأسیس حوزه، قم از موقعیت سیاسی-اجتماعی تازه‌ای برخوردار می‌شد و با تدبیری خردمندانه پایگاه مستحکمی برای حراست از فرهنگ اسلام و تشیع می‌گشت. از این‌رو است که تاریخ کمبریج تأسیس حوزه علمیه قم را مهمترین واکنش علما در مقابل سیاست‌های رضاخانی می‌داند.
